ဝက္ျခံေပ်ာက္ေအာင္

မဂၤလာပါဆရာ

     အရင္တုန္းကလဲဆရာကို က်န္းမာေရးန႔ဲပါတ္သက္တာေတြေမးဖူးပါတယ္ဆရာ စိ္တ္ရွည္လက္ရွည္ျပန္ေျဖေပးတ့ဲအတြက္လဲ ေက်းဇူးအမ်ားၾကီးတင္ပါတယ္ ဆရာဒီထက္မက အမ်ားအက်ဳိးကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေပးပါတယ္

     ဆရာရွင့္  tetracyclinကို ၂ႏွစ္ေလာက္ဆြဲေသာက္ရင္ ဘယ္လို side effect ေတြရွိႏိုင္လဲဟင္ တစ္ရက္ကို္250 mg ိုႏွစ္ၾကိမ္ေသာက္ပါတယ္ အဲဒီေဆးကို မေသာက္ရင္လဲ မ်က္ႏွာမွာ ဝက္ျခံေတြကျပန္ထြက္လာတယ္ ေဆးကိုလဲဆြဲျပီး ေသာက္သင့္ မေသာက္သင့္ ေျဖၾကားေပးပါအုံး ဆရာစာကို အားကိုးတၾကီးေစာင့္ေမ်ာ္ေနပါတယ္ 

Tetracycline ဟာ ဝက္ျခံအပါအဝင္ ေရာဂါပိုးေတြကို ကုသဖို႕ သံုးစြဲၾကပါတယ္။တနည္းအားျဖင့္ ဗက္တီးရီယားပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါအတြက္ အဓိကအသံုးျပဳပါတယ္။ပင္နယ္စလင္မတဲ့တဲ့ လူနာေတြမွာလည္း tetracycline ကို ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳနိုင္တယ္။ inflamed acneေခၚတဲ့ ေရာင္ရမ္းမႈရွိတဲ့ဝက္ျခံမ်ိဳးမွာလဲ အသံုးျပဳပါတယ္။ Doxycycline,minocycline တို႕ဟာ အမ်ိဳးအစားတူပိုးသတ္ေဆးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

အသံုးျပဳနိုင္တဲ့ေရာဂါပိုးမ်ား

-Neisseria gonorrhea

-Haemophilus ducreyi

-Haemophilus influenzae

-Yersinia pestis (formerly Pasteurella pestis)

-Francisella tularensis (formerly Pasterurella tularensis)

-Vibrio cholera (formerly Vibrio comma)

-Bartonella bacilliformis

-Brucella species

-chlamydia

-rickettsia 

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား

-ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္

-အစားအေသာက္ပ်က္

-ဝမ္းပ်က္

-ေခါင္းမူး၊ေခါင္းကိုက္

-လည္ေခ်ာင္းနာ

-ပါးစပ္အပူနာ

-ဗိုက္နာ

-သြားမဲညစ္ညစ္၊ဝါက်င့္က်င့္ျဖစ္ျခင္း

-အားယုတ္ျခင္း

-အနီစက္ထြက္္ျခင္း

ေဆးဘယ္ေလာက္ေသာက္ရမလဲ

လူၾကီး- 500mg တေန႕ နွစ္ၾကိမ္

ကေလး-250mg တေန႕ ေလးၾကိမ္(သို႕) 25mg/kg/day ေလးၾကိမ္ခြဲတိုက္ပါတယ္။

အတူတြဲမေသာက္သင့္တဲ့ေဆးမ်ား

-အဆီက်ေဆး(cholesterol-lowering medications)

-ဝက္ျခံေပ်ာက္ေဆး(isotretinoin,tretinoin)

-အစာအိမ္ေဆး(antacids)

-အစာအိမ္ေဆးbismuth subsalicylate (i.e. Pepto-Bismol), 

-အားေဆး(iron, zinc, calcium, magnesium)

-ေသြးက်ဲေဆး(blood thinners)

-ပင္နယ္စလင္(penicillin antibiotics)

ေဆးမသံုးသင့္သူ

-ကိုယ္ဝန္ေဆာင္

-နို႕တုိက္မိခင္

-(၈)နွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ား

အထူးသတိျပဳရမွာက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ သေႏၶသားဘဝထဲက အသက္(၈)နွစ္အရြယ္ထိကို tetracycline လံုးဝမေပးရပါဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ tetracyclineေၾကာင့္ ကေလးေတြရဲ႕သြားမွာ ဝါလာ၊မဲလာတယ္။ ရာသက္ပန္ျဖစ္လို႕ (၈)နွစ္ေအာက္ကေလးေတြေရွာင္ၾကဥ္သင့္တယ္။ 

Tetracycline ရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးက ၾကာေလမ်ားေလျဖစ္ပါတယ္။ လူနာတခ်ိဳ႕မွာ ေနေလာင္ရင္ အနီစက္၊အနီကြက္ေတြ ထြက္လာတယ္။ ေနေရာင္နဲ႕ထိေလ ပိုဆိုးေလျဖစ္မယ္။ ဒ့ါေၾကာင့္ မလိုအပ္ဘဲေနေလာင္တာမ်ိဳး တတ္နိုင္သမွ် ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တယ္။ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ၾကာတာနဲ႕အမွ် အသည္း၊ေက်ာက္ကပ္ ထိခိုက္နိုင္တယ္။ ေသြးအားနည္းတာ၊ေသြးဥမႊားနည္းတာ ျဖစ္နိုင္တယ္။ ပိုးသတ္ေဆးသေဘာက ေကာင္းတာေရာ၊မေကာင္းတာပါ သတ္ပစ္နိုင္လို႕ အက်ိဳးျပဳပိုးမႊားေတြ ေသသြားနိုင္တယ္။ superinfection ထပ္ဆင့္ပိုးဝင္ ျဖစ္နိုင္တယ္။ထပ္ျပီး သတိေပးခ်င္တာက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်င္သူအမ်ိဳးသမီး၊ကုိယ္ဝန္သည္မ်ား မေသာက္သံုးရဘူး။ အခ်င္းကတဆင့္ ကေလးကို ဒုကၡေပးနိုင္တယ္။ေမြးရာပါခ်ိဳ႕တဲ့နိုင္တယ္။ ဒါ့ျပင္ အသည္း၊ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းသူေတြမွာ ေရရွည္သံုးစြဲရင္ သတိထားသင့္တယ္။အသည္း၊ေက်ာက္ကပ္ ေသြးအေျဖကို အျမဲစစ္ေနသင့္တယ္။ 

ကင္ဆာျဖစ္နိုင္ေခ်

ဓာတ္ခြဲခန္းၾကြက္ေတြမွာ စမ္းသပ္တဲ့အခါ ကင္ဆာနဲ႕ ဆက္စပ္မႈမေတြ႕ရဘူး။ တျခားအုပ္စုဝင္ေတြျဖစ္တဲ့(oxytetra သို႕ minocycline)မွာ ကင္ဆာျဖစ္နိုင္ေခ် ပိုတာေတြ႕ရတယ္။ သုေသသနမလုပ္ရတဲ့ လက္ေတြ႕သမားအခ်ိဳ႕မွာ ၁၀နွစ္မကသံုးစြဲၾကည့္တဲ့အခါ autoimmune diseaseျဖစ္ေပၚလာတာေတြ႕ရတယ္။တိုကိဆုိင္မႈလား မေသခ်ာေသးဘူး။ 

နိဂံုးခ်ဳပ္ရရင္ tetracycline ကို အသံုးျပဳနိုင္ေပမယ့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေၾကာင့္ ေရတိုသာ သံုးစြဲသင့္တယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း ေသာက္လိုက္၊ျဖတ္လိုက္လုပ္ၾကတယ္။ (၂)နွစ္ဆိုတဲ့အခ်ိန္ကာလဟာ ဝက္ျခံဆိုတဲ့အလွအပတခုအတြက္ ေပးဆပ္ရတာနဲ႕မကာမိတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ တျခားနည္းလမ္းရွိမွာပါ။ ၾကိဳးစားၾကည့္ပါ။ ဝက္ျခံသိပ္ဆိုးရင္ အေရျပားအထူးကုနဲ႕ တိုင္ပင္ၾကည့္ပါ။ ဝက္ျခံကင္းစင္ လွပေပ်ာ္ရႊင္နိုင္ပါေစ။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၁၀.၃.၁၄