စကားထစ္သူအတြက္ ေသာက္ေဆး

စကားထစ္တဲ့အေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေရးမိေလေတာ့ တခ်ိဳ႕က စကားမထစ္ေအာင္ ဘယ္ေဆးေတြ သံုးမွာလဲ သိခ်င္လာၾကျပန္တယ္။ စကားထစ္ျခင္းကို ေလွ်ာ့နည္းေစနိုင္တဲ့ ေဆးနည္းေတြရွိပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ေနာက္ကြယ္က မျမင္ရတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို ကုသတဲ့ ေဆးဝါးကုထံုးသာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ စိုးရိမ္စိတ္လြန္ကဲသူကို စိုးရိမ္စိတ္နည္းေအာင္ ျပဳလုပ္နိုင္ရင္ စကားထစ္တဲ့အမူအက်င့္ကို တျဖည္းျဖည္း သက္သာလာပါတယ္။ ေဆးနည္းေတြက တေခတ္ျပီး တေခတ္ ေျပာင္းလဲလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဥပမာ ၁၉၆၀ဝန္းက်င္ေလာက္က haloperidol သံုးခဲ့ေပမယ့္ ေဘးထြက္မ်ားလို႕ ေနာက္ပိုင္းမွာ မသံုးေတာ့ဘူး။ ဒီဖက္ေခတ္ေရာက္ေတာ့ စိတ္ေဆး၊စိတ္မက်ေဆး၊အတက္ေပ်ာက္ေဆးေတြ သံုးလာၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေဆးတမ်ိဳးထက္ ေဆးနွစ္မ်ိဳးေပါင္းရင္
ပိုထိေရာကိတယ္လို့ဆိုလာျပန္တယ္။ ထိေရာက္မႈရဲ႕ ေနာက္မွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးလည္းပါလို႕ တတ္နိုင္သမွ် ေဆးတမ်ိဳးတည္း သံုးသင့္တယ္။ 

စိတ္က်ေရာဂါအခံရွိသူေတြမွာ စိတ္မက်ေဆး(SSRI)တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ citalopram 10 mg ညပိုင္း အရင္ေပးၾကည့္တဲ့အခါ လူတခ်ိဳ႕မွာ သက္သာလာတယ္။ ကံေကာင္းရင္ စကားေျပာမွန္လာတယ္။ စိတ္လႈပ္ရွားတဲ့အခံတခုခုရွိရင္ alprazolam 1 mg တေန့နွစ္ၾကိမ္ေပးၾကည့္ပါ။ မလိုအပ္ရင္ စိတ္ညိမ္ေဆး alprazolamကို ျဖဳတ္ပါ။ alprazolam ေနရာမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းျပီး ျဖတ္ရလြယ္တဲ့ buspirone ကို အစားထိုးသံုးတဲ့ အခါပိုေကာင္းတာေတြ႕ရတယ္။ ဒီထက္ ပိုဆိုးတဲ့ အေျခအေနမွာ clomipramine 100mg ညတၾကိမ္သံုးရတယ္။သက္သာသူေတြက အဆင့္၄-၅ဆင့္ေလာက္ သက္သာၾကတယ္။ စိတ္က်ဆင္းတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးအတြက္ ဒီေဆးေတြကို သံုးသင့္တယ္။ 

စကားထစ္သူေတြမွာ dopamineရဲ႕သက္ေရာက္မႈက မ်ားစြာရွိတယ္လို႕ ေတြ႕ရတယ္။ စကားလံုးေတြခ်ည္းထစ္သူမွာ risperidone 0.5mg(သို႕) olanzapine 5mg ည တလံုးေသာက္ၾကည့္ပါ။ စိတ္ခံစားမႈနဲ႕ ပတ္သက္တာရွိရင္ ဒီေဆးေတြက ပိုေကာင္းတယ္။ ေဆးကို ၃-၆လ အနည္းဆံုးေပးၾကည့္ရတယ္။ မေကာင္းတာက risperidoneေၾကာင့္ အိပ္ခ်င္စိတ္မ်ားတာ၊ရာသီထိန္တာမ်ိဳး ရွိတယ္။ ေနာက္ျပီး olanzapineကေတာ့ မွိန္းခ်င္တာ၊ဝိတိတက္တာမ်ိဳး ရွိျပန္တယ္။ ေဆးေတြက ဆရာဝန္က ခ်ိန္ဆျပီး ေပးရတယ္။ 

ေနာက္ေဆးနည္းက စိတ္လႈပ္ရွုားမႈလြန္ကဲျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ရင္တုန္၊ရင္ဘတ္ေအာင့္တာရွိရင္ Propranolol 10mg မနက္တၾကိမ္ စမ္းေသာက္ၾကည့္ပါ။ မသက္သာရင္ ေဆးကို တင္လို႕ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ တေန႕ သံုးၾကိမ္ေပးၾကည့္တယ္။ Propranololနဲ႕ buspirone တြဲသံုးရင္ အာနိသင္ပိုေကာင္းတယ္။ buspirone 5mg တေန႕ ၂-၃ၾကိမ္ ေပးပါ။ ေဆးကို 15mg တေန႕သံုးၾကိမ္ထိ လိုအပ္သလို ေပးနိုင္တယ္။ 

အခုေနာက္ဆံုး GABAေပၚမွာ အာနိသင္သက္ေရာက္တဲ့ pagocloneကို စမ္းသပ္ေနၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိခ်ိန္ထိ စကားထစ္ျခင္းကို ကုသဖို႕ အလာအလာ အေကာင္းဆံုးေဆးတခုလို႕ ဆိုရင္မမွားပါ။ အတည္ျပဳဖို႕ အဆင့္ေတြေတာ့ လိုေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာစမ္းသပ္ စစ္ေဆးျပီးရင္ေတာ့ ေပၚထြက္လာလိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ 

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၂၂.၁၀.၁၄