မ်က္ကပ္မွန္တပ္ျခင္း

ဒီဖက္ေခတ္ လူသံုးမ်ားလာတဲ့ မ်က္ကပ္မွန္အေၾကာင္း နည္းနည္းေျပာပါရေစ။ မ်က္ကပ္မွန္ဆိုတာ မ်က္စိေပၚမွာ ဖံုးအုပ္လို႔ရတဲ့ ေသးငယ္တဲ့ မွန္အေသးစား တမ်ိဴး ျဖစ္တယ္။ မွန္ဆိုေပမယ့္ ပလတ္စတစ္ အၾကည္တမ်ိဳးပဲ။ မ်က္ကပ္မွန္ကို polymethyl methacrylate (PMMA),silicone acrylate, hydrogels စတဲ့ပစၥည္းေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတယ္။ မ်က္ကပ္မွန္တခုမွာ အေရးႀကီးဆံုးက  ေအာက္စီဂ်င္ဝင္ေရာက္လြယ္ဖို႔နဲ႔ အစိုဓာတ္ထိန္းဖို႔က ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွ မ်က္ၾကည္လႊာကို မထိခိုက္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

မ်က္ကပ္မွန္ေတြေပၚေပါက္လာတာ ရာစုႏွစ္တခုကို ေက်ာ္လြန္ခဲ့ပါၿပီ။ပထမဆံုးမ်က္ကပ္မွန္အိုင္ဒီယာကို စတင္အၾကံျပဳခဲ့တာကေတာ့ ၁၆ရာစုကတည္းက ျဖစ္ပါတယ္။ လီယိုနာဒိုဒါဗင္ခ်ီက Codex of the eye မွာ အဲဒီအေၾကာင္း စတင္အၾကံျပဳေဖာ္ျပခဲ့တယ္။  ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕အေကာင္ထည္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့တာေတာ့ ၁၈၈၈ ခုႏွစ္ ေရာက္မွပါ။ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳး Adolf Fick ဆိုသူက မ်က္စိနဲ႔ကိုက္ညီမယ့္ ပထမဆံုးမ်က္ကပ္မွန္က္ု ေအာင္ျမင္စြာ စတင္တီထြင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ စေပၚခါစက မွန္အစစ္ကို အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး အရြယ္အစားက လက္ညိႈးတဆစ္စာ( ၂-စင္တီမီတာ) ေလာက္ရွိတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သံုးရတာ သိပ္အဆင္အေျပပါ။ ပိုဆိုးတာက မ်ကိၾကည္လႊာကို ေအာက္စီဂ်င္မေရာက္ႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

၁၉၈၀ေႏွာင္းပိုင္းကာလေတြေရာက္ေတာ့ polymer နဲ႔လုပ္တဲ့ မ်က္ကပ္မွန္ေတြ ေပၚေပါက္လာတာမို႔ သံုးစြဲသူေတြ ပိုအဆင္ေျပလာတယ္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ silicone hydrogelsနဲ႔ လုပ္တဲ့ ပထမမ်ိဳးဆက္ မ်က္ကပ္မွန္အေပ်ာ့ေတြ ေစ်းကြက္ထဲစေ႐ာက္လာပါတယ္။ ဆီလီကြန္ရဲ႕ အားသာခ်က္က ေအာက္စီဂ်င္ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ အားေကာင္းတာပဲ ျဖစ္တယ္။ hydrogelsပါလို႔ တပ္ဆင္ရပိုမိုလြယ္ကူၿပီး အစိုဓာတ္ထိန္းႏိုင္တယ္။ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ျဖစိတဲ့ silicone hydrogels(galyfilcon A)မွာ Tanaka monomer ဆိုတဲ့ပစၥည္းကို သံုးလာၾကတယ္။ အတြင္းမ်က္ႏွာျပင္က စိုစြတ္မႈ ပိုထိန္းေပးႏိုင္တယ္။ အခုေနာက္ဆံုး တတိယမ်ိဳးဆက္ ဆိုတာေတြပါ ေပၚေပါက္လာၿပီ။ enfilcon A ဆိုရင္ ေရဓာတ္ ၄၆%ထိ ပါတယ္။

မ်က္ကပ္မွန္ေတြကို ေယဘုယ်အမ်ိဴးအစားခြဲလိုက္ရင္ ႏွစ္မ်ိဳးသာ ရွိတယ္။

(၁)မ်က္ကပ္မွန္အမာ(rigid lens)

(၂)မ်က္ကပ္မွန္ အေပ်ာ့(soft lens) 

rigid lens ဆိုတာ မ်က္ကပ္မွန္အမာကို ေခၚတယ္။  ေအာက္စီဂ်င္ပ်ံ႕ႏွံမႈအားေကာင္းလို႔  rigid gas permeable lens(RGP lens) လို႔ ေျပာမွ ပိုျပည့္စံုတယ္။ မ်က္ကပ္မွန္အသားက နည္းနည္းထူၿပီး ခပ္မာမာေလးျဖစ္ေနတယ္။ လက္ေပၚတင္ထားရင္ အခြက္ေလးအတိုင္းပဲ။ အသားနည္းနည္းထူလို႔ တပ္ခါစမွာ ခိုးလိုးခုလုျဖစ္တတ္တယ္။ အဆင္ေျပဖို႔ ရက္နည္းနည္းေစာင့္ပါ။ ၂ရက္၊၃ရက္တပ္ၿပီးရင္ ေနသားတက်ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြက ၾကာရွည္ခံတယ္။ ေစ်းပိုခ်ဳိတယ္။ ကိုင္တြယ္ရ လြယ္ကူတယ္။ မေကာင္းတာက မ်က္ဆံကို အုပ္ႏိုင္တဲ့ အခ်င္းဝက္အတိုင္းအတာပိုငယ္တယ္။ ေဘးမ်က္ႏွာျပင္ကို ဖိမိတာနဲ႔ မ်က္ကပ္က ကြာဖို႔ပိုလြယ္တယ္။

Soft lens ဆိုတာ မ်ကိကပ္မွန္အေပ်ာ့စားပဲ။ ေပ်ာ့ေျပာင္းတဲ့ ပလတ္စတစ္တမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္ထားတယ္။ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းလို႔ မ်က္စိထဲ ရွိတယ္ေတာင္ ထင္မထားရဘူး။ အမ်ားစုကို silicone-hydrogels လို ပစၥည္းေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတယ္။ silicone-hydrogels ေတြက စိုစြတ္မႈအားနည္းတယ္။ 

 ေနာက္နည္းပညာမွာ plasma အလႊာပါးတခု အုပ္လိုက္တာမို႔ အဆိုပါအခ်က္ကို သက္သာေစတယ္။

ဒီေနာက္ပိုင္း ၾကာရွည္ခံတဲ့ Extended wear contact lenses ဆိုတာေတြေပၚလာၿပီ။ တပတ္ေလာက္ မခၽြတ္ဘဲ ဆက္တိုက္ တပ္ထားလို႔ရတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက ညလံုးေပါက္ (၆)ည ဆက္တိုက္ တပ္ထားလို႔ရတဲ့သေဘာပါ။ တခ်ိဳ႕မ်ကိကပ္မွန္ေတြဆိုရင္ တလထိ မျဖဳတ္ဘဲ တပ္ထားႏိုင္တယ္။ သတိျပဳရမွာက ၾကာရွည္ခံအမ်ိဳးအစားေတြ တခါျဖဳတ္ၿပီးတိုင္း မ်က္စိေကာင္းေကာင္း အနားေပးပါ။ ဥပမာ တလတပ္လို႔တရတဲ့အမ်ိဳးအစားမွာ အနည္းဆံုးတညေလာက္ မ်က္ကပ္မွန္မတပ္ဘဲ အနားေပးသင့္တယ္။

တခါသံုးမ်က္ကပ္မွန္(Disposable contact lens) ေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ မ်က္ကပ္မွန္အေပ်ာ့(Soft contact lenses) အမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပါတယ္။ ကိုရီးယားလူမ်ိဳးေတြကေတာ့ ပိုအသံုးမ်ားတယ္။ တေန႔ တခုသံုး ေနာက္ရက္ လႊင့္ပစ္ရတယ္။ Hybrid Lens ဆိုတာလည္းရွ္ိပါေသးတယ္။ သူငယ္အိမ္ေစာင္းတဲ့သူေတြမွာ အဓိကအသံုးျပဳတယ္။ အလယ္မွာ ေအာက္စီဂ်င္ဝင္ေရာက္လြယ္တဲ့ အလႊာတခုရွိၿပီး အျပင္ပိုင္းက ေပ်ာ့တယ္။ 

မ်က္ကပ္မွန္တပ္တဲ့အခါ မ်က္မွန္ပါဝါ အတိုင္း လိုက္တပ္လို႔မရပါဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မ်က္လံုးနဲ႔ မ်က္မွန္ရဲ႕ ၾကားအကြာအေဝးက 12mm ေလာက္ ရွိေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအကြာအေဝးကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရင္ မ်က္ကပ္မွန္ရဲ႕ ပါဝါကို ၅၀ ေလာက္ ေလွ်ာ့ေပးရတယ္။ မ်က္မွန္ပါဝါ ၃၀၀ ရွိသူတဦးဟာ ပါဝါ ၂၅၀ ရွိတဲ့ မ်က္ကပ္မွန္ကိုပဲ တပ္သင့္တယ္။ မ်က္ကပ္မွန္တခုေရြးခ်ယ္တဲ့အခါ မ်က္လံုးအေနအထား၊ မ်က္ၾကည္လႊာ အတိုင္းအတာ၊ အခံုးအခြက္သာမက မ်က္ခြံအေနအထားေတြကိုပါ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရတယ္။ 

မ်က္ကပ္မွန္တပ္နည္း

မ်က္ကပ္မွန္ မတပ္ခင္လက္ကို အရင္ေဆးေၾကာၿပီး ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ ထားပါ။ ဘယ္(သို) ညာ မိမိအားသန္တဲ့လက္ကို မ်က္ကပ္မွန္တပ္ဖို႔ အသံုးျပဳရတယ္။ ေရွးဦးစြာ မ်က္ကပ္မွန္ကို ခံုးေနတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ကို လက္ညိႈးထိပ္မွာ  တင္ပါ။ ေနာက္လက္ခလယ္ကို သံုးၿပီး ေအာက္မ်က္ခမ္းကို ဆြဲခ်ပါ။တျခားလက္ညိႈးတဖက္သံုးၿပီး အေပၚမ်က္ခြံကို မတင္ပါ။ မ်က္စိကို ေရွ႕တည့္တည့္ၾကည့္ပါ။

မ်က္ကပ္မွန္ကို မ်က္စိရဲ႕ ေအာက္ဖက္ ျဖဴတဲ့အပိုင္းေပၚ အသာတင္လိုက္ပါ။

လက္က္ု ဖယ္ၿပီး မ်က္လံုးကို စကၠန္႔အနည္းငယ္ၾကာပိတ္ပါ။ မ်က္စိျပန္ဖြင့္တဲ့အခါ မ်က္ကပ္မွန္က အနက္ဆံေပၚ ေနသားတက်ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။ မ်က္ကပ္မွန္အမာဆိုရင္ မ်က္လံုးသူငယ္အိမ္ေပၚတိုက္႐ိုက္တင္ေပးသင့္တယ္။ 

မ်က္ကပ္မွန္ ျဖဳတ္နည္း

မ်က္ကပ္မွန္ မျဖဳတ္ခင္ လက္ကို အရင္ဆံုး စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာပါ။ ေရွးဦးစြာ မ်က္လံုးကို အေပၚၾကည့္ထားပါ။ ေအာက္မ်က္ခြံကို အားသန္တဲ့ဖက္ လက္ခလယ္နဲ႔ ဆြဲခ်ပါ။

လက္ညိႈးကို မ်က္ကပ္မွန္ေပၚ အသာတင္ၿပီး ေအာက္သို႔ ဆြဲခ်ပါ။ ေနာက္ဆံုး လက္ညိႈးနဲ႔ လက္မသံုးၿပီး မ်က္ကပ္မွန္ကို အသာ ဆြဲမယူရံုပဲျဖစ္တယ္။ ျဖဳတ္ၿပီးတဲ့ မ်က္ကပ္မွန္ကို တခါတည္း ေဆးစိမ္ခြက္ထဲထည့္ပါ။

တကယ္ေတာ့ မ်က္ကပ္မွန္ အေပ်ာ့နဲ႔အမာ ျဖဳတ္တဲ့ပံု နည္းနည္းကြာတယ္။ မ်က္ကပ္အမာ(rigid lens)ျဖဳတ္တဲ့အခါ မ်က္ခြံကို  နားရွိတဲ့ဖက္ကို ခပ္တင္းတင္း ဆြဲမရတယ္။ ၿပီးမွ မ်က္ေတာင္ခပ္ပါ။ အဲလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ မ်က္စိနဲ႔ မ်က္ကပ္မွန္ၾကားမွာ တြယ္ကပ္တဲ့ျဖစ္စဥ္ capillary action  မရွိေတာ့ဘူး။ ဒီလိုနည္းနဲဲ႕မ်က္ကပ္မွန္က ကြာက်လာလိမ့္မယ္။ တခါတရံ ပလတ္စတစ္ဇာဂနာေလးေတြက မ်က္ကပ္မွန္အမာေတြ ျဖဳတ္တ္တဲ့အခါ အသံုးဝင္တယ္။ မ်က္ကပ္မွန္အေပ်ာ့ကို ျဖဳတ္တဲ့အခါ မ်က္ၾကည္လႊာမထိခိုက္ေအာင္ မ်က္စိရဲ႕ ျဖဴတဲ့အပိုင္း(ေဘး သို႔မဟုတ္ ေအာက္ဖက္)ဆီဆြဲခ်ၿပီးမွ လက္မနဲ႔ လက္ညိႈးသံုးၿပီး ခြာလိုက္ရံုပဲ။ က်င့္ပါမ်ားရင္ လြယ္ကူလာပါလိမ့္မယ္။

မ်က္ကပ္မွန္ သိမ္းဆည္းနည္း

Biotrue or Renu multi-purpose solution သံုးစက္စီကို မ်က္ႏွာျပင္ေပၚတင္ၿပီး မ်က္ကပ္မွန္ကို စကၠန္႔(၂၀)ခန္႔ သာသာေလး ေဆးေၾကာပါ။ အျခားမ်က္ႏွာျပင္ကိုလည္း အထက္ပါအတိုင္း (၅)စကၠန္႔ခန္႔  ေဆးေၾကာပါ။ ေဆးေၾကာၿပီးသား မ်က္ကပ္မွန္ကို အဆိုပါေဆးရည္ထည့္ထားတဲ့ မ်က္ကပ္မွန္ ခြက္ထဲထည့္ပါ။ ျဖဳတ္ၿပီးသား မ်က္ကပ္မွန္တခုကို အနည္းဆံုး ၄နာရီၾကာေအာင္ စိမ္ထားဖို႔ လိုတယ္။ သတိျပဳရမွာက မ်က္ကပ္မွန္ျဖဳတ္ၿပီးတာနဲ႔ ခြက္ထဲခ်က္ခ်င္းထည့္ပါ။ ေဆးရည္ကို သန္႔စင္ေအာင္ ေန႔စဥ္လဲေပးသင့္တယ္။ ေဆးရည္စိမ္ထားတဲ့ မ်က္ကပ္မွန္တခုဟာ ရက္ (၃၀)ထိ အထားခံတယ္။ အဲထက္ၾကာရင္ မသံုးသင့္ေတာ့ပါ။ 

ဒီမွာ နညိးနည္း ေျပာစရာရွိတာက မ်က္ကပ္မွန္ေဆးရည္ပဲ။ မ်က္ကပ္ေဆးရည္ထဲမွာ  boric acid , poloxamine , sodium chloride စတာေတြ ပါတယ္။ ဆားရည္(sodium chloride)ပါလို႔ ၾကာရွည္ထားရင္ ခြက္ေဘးမွာ ဂ်ိဳးကပ္သလို ျဖစ္တာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲလိုေတြ႕႐င္ ေဆး႐ည္ကို ခ်က္ခ်င္း လဲေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ 

မ်က္ကပ္မွန္ေတြဟာ စနစ္တက်သံုးတတ္ရင္ စိတ္ခ်ရပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးက သံုးစြဲသူ ၅% မွာသာ ေတြ႕ရတယ္။ မ်က္ၾကည္လႊာထိခိုက္တာ၊အျမင္အာရံုေဝဝါးတာ၊ မ်က္လံုးပိုးဝင္တာ၊ မ်က္ရည္ေျခာက္တာမ်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ညအိပ္စဥ္ မျဖဳတ္ပဲ တပ္ထားသူ၊ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္မရွိပဲ သံုးစြဲသူေတြမွာ ဒီလို ဆိုးက်ိဴးေတြပိုေတြ႕ရတယ္။ ၅ႏွစ္အထက္ သံုးစြဲသူေတြကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ မ်က္ၾကည္လႊာပိုပါးၿပီး ပိုခံုးလာတာေတြ႕တယ္။ ပါဝါတက္လာတယ္။

Ortho-K (Orthokeratology) ဆိုတာ မ်က္ကပ္မွန္တမ်ိဳးပါပဲ။ မ်က္ၾကည့္လႊာရဲ႕ပံုသဏၭန္ ကိုေျပာင္းလဲေပးတာပါ။ အေဝးမႈန္သမားေတြအတြက္ အသံုးဝင္တယ္။ Overnight Ortho-K ဆိုတာ အသံုးမ်ားဆံုးပဲ။ ညပိုင္း အိပ္တဲ့အခ်ိန္တပ္ရတာ။ အနည္းဆံုး ရွစ္နာရီတပ္ၿပီး မနက္အိပ္ရာထမွာ ျပန္ျဖဴတ္ရတာမ်ိဳး။ ဒီနည္းက ယာယီအတြက္ အသံုးဝင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ ေန႔ပိုင္း မ်က္မွန္တပ္ဖို႔ မလိုေတာ့ပါ။ ဒီနည္းသံုးဖို႔ သက္ဆိုင္ရာဆရာဝန္က အဲဒီနယ္ပယ္မွာ အထူးကၽြမ္းက်င္သူျဖစ္ရပါမယ္။ 

ဒီေန႔ခတ္မွာ မ်က္ကပ္မွန္ကို မ်က္စိပါဝါအတြက္သာမက အလွအပအတြက္ပါ အသံုးျပဳလာၾကပါတယ္။ မ်က္ဆံနက္ေနရာမွာ လွတပတေလးျဖစ္ေအာင္ အျပာေတြ၊အစိမ္း ေရာင္စံုေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ၂၀၁၄ AOA ရဲ႕ အစီရင္ခံစာတခုမွာ မ်က္ကပ္မွန္အလွတပ္သူေတြရဲ႕ ထက္ဝက္ခန္႔ဟာ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္မရွိပဲ မိမိဘာသာ ဝယ္တပ္ၾကတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။  သံုးစြဲသူအမ်ားစုဟာ လူလတ္ပိုင္း အသက္ (၃၀) အရြယ္ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ မ်က္ကပ္မွန္သံုးစြဲသူရဲ႕ သံုးပံုႏွစ္ပံုက အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္တယ္။ ထုတ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြလည္း မနည္းပါ။ နာမည္ႀကီးကုမၸဏီ(၄)ခုေလာက္ရွိတယ္။ Johnson & Johnson က Acuvue နာမည္နဲ႔ထုတ္တယ္။ The Cooper က CooperVision နာမည္နဲ႔ထုတ္သလို၊ Norvatis ကလည္း Alcon နာမည္နဲ႔ ထုတ္ပါတယ္၊ valeant ကုမၸဏီကေတာ့ Bausch&Lomb နာမည္နဲ႔ ေစ်းကြက္တင္တယ္။ 

ဒီေန႔ေခတိမွာ မ်ကိကပ္မွနိေတြ အေတာ္ေခတ္စားလာတယ္။ အရင္က သံုးခဲ့တဲ့ မ်က္မွန္ေနရာမွာ အလုပ္ရႈပ္သက္သာတဲ့ မ်က္ကပ္မွန္ေတြကို ေျပာင္းလဲသံုးစြဲလာၾကပါတယ္။ ၂၀၀၄ စာရင္း ဇယားေတြအရ ကမာၻေပၚမွာ မ်က္ကပ္မွန္တပ္သူ ၁၂၅သန္း ရွိတယ္။ ဒါဟာ တကမာၻလံုး လူဦးေရရဲ႕ ၂ရာခိုင္ႏႈန္း ပမာဏေလာက္ရွိတယ္။ ယူအက္စ္မွာ သံုးစြဲသူ ၃၅ သန္း နီးပါးရွိသတဲ့။ သံုးစြဲမႈမ်ားသလို ေစ်းကြက္ကလည္း တျဖညး္ျဖည္း က်ယ္လာတယ္။ အေနာက္ဥေရာပႏိုင္ငံေတြဟာ မ်က္ကပ္မွန္ရဲ႕ အဓိက ေစ်းကြက္ျဖစ္လာပါတယ္။ ၂၀၁၅ ကိန္းဂဏာန္းေတြအရ တကမာၻလံုးရဲ႕ မ်က္ကပ္မွန္ေစ်းကြက္ဟာ ေဒၚလာ (၁၁)ဘီလီယံ ေက်ာ္ထိ ေ႐ာက္လာတယ္။ ေလ့လာတြက္ခ်က္မႈေတြအရ လာမယ့္ငါးႏွစ္အတြင္း မ်က္ကပ္မွန္ေစ်းကြက္ဟာ ၁၀% မက တိုးတက္လာမယ္လို႔  ခန္႔မွန္းထားၾကပါတယ္။ 

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၁၉.၁၀.၁၅)