အသည္းအဆီဖံုးျခင္း

ဒီေန႕ေခတ္မွာ အသက္ (၅၀)ေက်ာ္အရြယ္္ လူၾကီးေတြတီဗီြဓာတ္မွန္ ရုိက္ၾကည့္တဲ့အခါ အသည္းမွာအဆီဖံုးေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာတနိုင္ငံတည္း မဟုတ္ပါဘူး။ကမာၻေပၚမွာလည္း အသည္းအဆီဖံုးသူ ၉-၃၈ ရာခုိင္ႏႈန္းထိ ရွိေနပါတယ္။  လူသံုးေယာက္မွာ တေယာက္ ေတြ႕ရတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အဝလြန္သူရဲ႔ ၆၀ ရာခုိင္နႈန္း၊ အလြန္အမင္းအဝလြန္သူေတြရဲ႕ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အသည္းအဆီဖံုးေလ့ရွိတယ္။  တကယ္ေတာ့ အသည္းအဆီဖံုးတာ ျပႆနာမဟုတ္ေသးဘူး။ အဲဒီအဆင့္ကေန အသည္းေရာင္လာရင္ေတာ့ သတိထားသင့္ပါျပီ။ ေဆးပညာအရ steatohepatitis လို့ ေခၚပါတယ္။ အသည္းေရာင္ရမ္းမႈက ေရရွည္မွာ အသည္းေျခာက္တာ၊ အသည္းကင္ဆာထိ ဆက္ျဖစ္လာနိုင္တယ္။ 

အသည္းအဆီဖံုးျခင္းဟာ အရက္ေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္သလို အရက္မေသာက္ဘဲလဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ အ႐က္ေၾကာင့္ အသည္းအဆီဖံုးတာကို alcoholic fatty liver disease(AFLD) လို႕ေခၚပါတယ္။အ႐က္ေသာက္သူရဲ႕ ၅၀-၉၀ %နီးပါးမွာ ေတြ႕ေနရတယ္။ သို႕ေသာ္ ျမန္မာလူမ်ိဳး အမ်ားစုျဖစ္တာက အရက္နဲ႕ မဆိုင္တဲ့ non-alcoholic fatty liver disease(NAFLD)ပါ။ အစားအေသာက္၊အေနအထိုင္နဲ႕ ဆက္စပ္ေနတယ္။ အဆုိးဆံုးက အဝလြန္ေရာဂါပါ။ အဝလြန္သူရဲ့ ၉၅ % ေလာက္က အသည္းအဆီဖံုးတာေတြ႕ရတယ္။ 

အသည္းဆိုတာ ဝမ္းဗိုက္ ညာဖက္ျခမ္းမွာရွိျပီး ခႏၶာကိုယ္တြင္း အၾကီးဆံုးအဂၤါ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေလးခ်္န္အားျဖင့္ ၃ေပါင္ခြဲနီးပါးရွိျပီး လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြက မ်ားတယ္။ အဓိကတာဝန္က အဆိပ္အေတာက္ ဖယ္ရွားေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ အရက္ေသာက္ရင္ အရက္ရဲ႕ အာနိသင္ကို အသည္း ေခ်ဖ်က္ေပးတယ္။ ေဆးဝါး၊ဆုိးေဆးစတာေတြလည္း အတူတူပဲ။ ေသြးကိုလည္း သန္႕စင္ေစတယ္။ 

တျခားတာဝန္ေတြလည္း အမ်ားၾကီးရွိပါေသးတယ္။ အဆီေခ်ဖ်က္ရာမွာ အသံုးဝင္တဲ့ သည္းေျခရည္ကို အသည္းက ထုတ္ေပးတယ္။ ဒါ့ျပင္ ခႏၶာကိုယ္တြက္ လိုအပ္တဲ့ သႀကားဓာတ္၊ သံဓာတ္နဲ႕ တျခားဗီတာမင္ေတြကို  အသည္းက သိမ္းဆည္းေပးတယ္။ လိုအပ္လာေတာ့ စြမ္းအင္အျဖစ္ ထုတ္ေပးတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘူး။ ေသြးခဲတဲ့ဓာတ္ကိုလည္း အသည္းကပဲထုတ္ေပးတာ။ ေဟမုိဂလိုဘင္နဲ႔ တျခားေဟာ္မုန္းေတြကိုလည္း ဖ်က္ဆီးေပးတယ္။ ေသြးနီဥဖ်က္ဆီး႐ာက ထြက္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆက္ပစၥည္းက ဝမ္းအေရာင္က္ို ျဖစ္ေစတယ္။ အသည္းေရာဂါသည္အခ်ိဳ႕မွာ ဝမ္းေရာင္ေဖ်ာ့ျပီး ဆီးေရာင္ရင့္ေနတာ အသည္းလုပ္ေဆာင္မႈ မေကာင္းလို႕ ျဖစ္န္ုင္တယ္။ 

အသည္းအဆီဖံုးျခင္းက  အသည္းထဲ  အဆီေတြ အစားထုိးဝင္ေရာက္လာလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ထရုိင္ဂလစ္စရိုက္ အဆီေတြ မ်ားလာရာကေန အသည္းဆဲလ္ထဲ စုပံုျပီး အသည္းမွာ အဆီဖံုးလာတယ္။ အဆီက အသည္းဆဲလ္ထဲတင္မက တျခားေနရာေတြမွာလည္းမ်ားေနနိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ နွလံုး၊ ေသြးေႀကာ စတဲ့ေနရာေတြမွာ အဆီဖံုးရင္ေတာ့ ဂရုစုိက္ရပါျပီ။ နွလံုး၊ေသြးတိုးနဲ႕ ေလျဖတ္နိုင္ေခ်ကို ျမင့္တက္လာေစတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီး နိုင္ငံေတြမွာ အသည္းလုပ္ေဆာင္မႈကို ထိခိုက္ေစတာ အသည္းအဆီဖံုးျခင္းေၾကာင့္ဆိုတာ ေတြ႕ရတယ္။အခုေနာက္ပိုင္းမွာ လူငယ္လူရြယ္ေတြမွာလညိး ေတြ့လာရပါျပီ။

အသည္းအဆီဖံုးသူ အမ်ားစုဟာ ဘာ လကၡဏာမွ ျပေလ့မရွိပါဘူး။ ဗိုက္ကို တီဗီြဓာတ္မွန္(အက္ထြာေဆာငိး) ရုိက္ရာက မေတာ္တဆသိလာတာမ်ားတယ္။ အသည္းအဆီဖံုးရံုမက အသည္းပါေရာင္လာရင္ေတာ့ မ်က္လံုးဝါ၊ဗုိက္နာ၊ အားယုတ္၊ နံုခ်ိတာမ်ိဳး စတင္ခံစားလာရတယ္။ ဒီလကၡဏာေတြက ေရာဂါကိုသတိျပဳဖုိ႕ လိုအပ္လာျပီဆိုတာ ေဖာ္ျပတာပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အသည္းေရာင္တာကို ဂရုမစိုက္ဘဲထားရင္ ေနာက္ပ္ိုင္း အသည္းေျခာက္၊အသည္းကင္ဆာထိျဖစ္လာနိုင္လို႕ပါ။ 

အသည္းပ်က္ဆီးမႈကို liver function test ေခၚတဲ့ ေသြးအေျဖၾကည့္ျပီး သိရွိနိုင္တယ္။ အသည္းပ်က္ဆီးတာန့ဲ့တျပိဳက္နက္ ေသြးထဲကို အသည္းအင္ဇုိင္းေတြ ထုတ္ေပးတယ္။ သုိ႕ေသာ္ အသည္းအင္ဇိုင္းမ်ားတုိင္း အသည္းေရာင္တာ ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္မယ္။ တျခားအေၾကာင္းရာေတြကလည္း ျဖစိနိုင္ပါတယ္။အသည္းေရာင္သူကို စမ္းၾကည့္ရင္ ဝမ္းဗိုက္ညာဖက္ နံရုိးေအာက္မွာ အသည္းႀကီးေနတာကို စမ္းမိတတ္တယ္။ အသည္းပါေျခာက္လာရင္ေတာ့ ဝမ္းဗိုက္ဘယ္ဖက္ျခမ္း ေဘလံုးပါ ၾကီးလာလိမ့္မယ္။ ေရဖ်င္းစြဲတာ၊ ေျခလက္ ေဖာေရာင္တာ ရွ္ိရင္ေတာ့ အသည္းေျခာက္ျခင္းရဲ႕ လကၡဏာျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဆရာဝန္နဲ႔ စနစ္တက်ကုသရမယ္.

အရက္ေၾကာင့္ အသည္းအဆီဖံုးသူေတြအတြက္ေတာ့ ရွင္းတယ္။ အရက္ျဖတ္ျပီး အစားအေသာက္ မွ်တေအာင္စားရင္ ျပန္ေကာင္းနိုင္တယ္။ အရက္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ တျခားေရာဂါ(အဝလြန္၊ဆီးခ်ိဳ)ေၾကာင့္ ဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို ကုမွရတယ္။ တခါတရံအသည္းအားေဆးေတၤြလိုတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္း ဆီးခ်ိဳေဆးတမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ pioglitazone ကိုလည္း စမ္းသပ္လာႀကတယ္။ 

အသည္းအဆီဖံုးျခင္းဟာ ေၾကာက္စ႐ာအေျခအေနမ်္ဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ေလ့လာစမ္းစစ္မႈေတြအရ နွစ္(၂၀)အတြင္း အသည္းေျခာက္နိုင္ေခ်က ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေတာင္ မရွိဘူး။ သုိ႔ေသာ္ အသည္းေ႐ာင္ရင္ေတာ့သတိထားရမယ္။ အသည္းေရာင္ရမ္းမႈေၾကာင့္ အသည္းေျခာက္နိုင္ေခ်က  (၈) နွစ္အတြင္း ၁၀ % ထိ ျမင့္တက္လာတယ္။ ဒါဟာ အရက္ေသာက္ျပီး အသည္းေျခာက္တဲ့နႈန္းနဲ႔ အတူတူပဲျဖစ္ပါတယ္။ 

အသည္းအဆီဖံုးသူတေယာက္ဟာ အေနအထိုင္၊အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္နိုင္ရင္ ၃လ-၆လအတြင္း သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းနိုင္ပါတယ္။ အေနအထုိင္ဆိုတဲ့ထဲမွာ ေလ့က်င့္ခန္းလည္းပါပါတယ္။ အသည္းအဆီဖံုးသူအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးအႀကံျပုဳခ်က္က ေလ့က်ငိ့ခန္းပံုမွန္လုပ္ဖု္႕ပါ။ တရက္ကို အနည္းဆံုး နာရီဝက္ကေန တနာရီထိ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးရမယ္။အစားအေသာက္ထဲမွာ အဆီအဆိမ့္၊ အအီ၊ အရက္၊ အခ်ိဳရည္ စတာေတြ ေရွာင္သင့္တယ္။ ခါးတာေတြ တည့္ျပီး အသီးအ႐ြက္ကေတာ့ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ 

ေျပာစရာတခုရွိတာက ေဆးဝါးပါ။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အသည္းအဆီဖံုးသူကို ေဆးေပးဖုိ႔ မလိုအပ္ပါဘူး။ အစားေသာက္ အေနအထိုင္ဆင္ျခင္ရံုနဲ႔ သက္သာေပ်ာက္ကင္းနိုင္တယ္။ သုိ႕ေသာ္ အသည္းလုပ္ေဆာင္မႈအတြက္ ဟာဗယ္လ္ ေဆးေတြ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။  

အသည္းေရာဂါမွာ ဆူးပန္းလံုး(milk thistle)က အသံုးမ်ားတယ္။ ဆူးပန္းလံုးမွာပါတဲ့ silymarin  ဓာတ္က အသည္းပ်က္ဆီးမႈကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ အသည္းလုပ္ေဆာင္မႈကို ပံုမွန္ျဖစ္ေစတယ္။ အသည္းေရာင္သူ၊အသည္းပ်က္ဆီးသူေတြမွာ milk thistle 200mg တေန႕ သံုးႀကိမ္ထိ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ အသည္းနဲ႕ပက္သက္ရင္ ေနာက္ထပ္ေဆးတမ်ိဳးက နႏြင္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ နႏြင္းနဲ႕ မစိမ္းၾကပါ။ တိုင္းရင္းေဆးေတြမွာ နနြင္းသံုးၾကတယ္။နႏြင္းမွာပါတဲ့ curcumin ဓာတ္ကလည္း အသည္းသန့္စင္မႈအတြက္ ေကာင္းတယ္။ curcumin 500mg ေန႕စဥ္ေသာက္နိုင္တယ္။

အသည္းအဆီဖံုးတာနဲ႕ပက္သက္ရင္ အသံုးမ်ားဆံုးေဆးတမ်ိဳးက lecithin ပါတဲ့ ေဆးေတြပါ။ တကယ္ေတာ့ lecithinက triglyceride အဆီတမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ပဲပိစပ္၊ ပဲပုတ္၊တုိ႔ဖူး၊ပဲနုိ႕နဲ႕ ၾကက္ဥအနွစ္မွာပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ အင္တီေအာက္စီးဒင့္ ႀကြယ္ဝတဲ့ vitamin E လည္း သံုးႀကတယ္။ ေန႕စဥ္ vitamin E 400IU ေသာက္ေပးသင့္တယ္။  ထရိုင္ဂလစိစရိုက္ ၾကြယ္ဝတဲ့ငါးအဆီ 1g တေန႕ သံုးႀကိမ္ေသာက္တာလည္း အသည္းအဆီဖံုးျခင္းအတြက္ အေထာက္ကူျပဳပါတယ္။

အသည္းအဆီဖံုးသူအတြက္ အၾကံျပဳခ်က္

(၁) ဝိတ္ခ်ပါ

ဝိတ္ခ်ပါဆိုတဲ့သေဘာက အဝလြန္သူရဲ႕ ၆၀-၉၀ရာခိုင္နႈန္းဟာ အသည္းအဆီဖံုးေနၾကသူေတြ ျဖစ္လို႕ပါ။ သို႕ေသာ္ တပတ္ကို တေပါင္ထက္ ပိုမခ်သင့္တာ သတိျပဳပါ။

(၂)အစားအေသာက္ ေရြးစားပါ 

အဆီအဆိမ္႕နဲ႔ ဆိုးေဆးပါတာေတြ ေရွာင္ပါ။ အသင့္စားေတြ၊ အာလူးေၾကာ္ေတြ မစားသင့္ဘူး။ ဆီးခ်ိဳ တတ္နိုင္သေလာက္ ထိန္းပါ။ ေနာက္တခ်က္က အစာငတ္ခံတာလည္း အသည္းအဆီဖံုးတတ္ျပန္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဝိတ္ခ်သူေတြ သတိထားသင့္တယ္။ သင့္တင့္မွ်တရံုေတာ့ စားပါ။အသီးအရြက္ကို အားျပဳစားတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။

(၃) ေလ့က်င့္ခန္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားမ်ားလုပ္ပါ

တရက္ကို အနည္းဆံုး ၄၅ မိနစ္ၾကာ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ လမ္းေလွ်ာက္တာထက္ ေျပးတာက ပိုေကာငိးတယ္။ အသက္ရႈေလ့က်င့္ခန္း ေန႕စဥ္ ပံုမွန္လုပ္ပါ။ ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္ကို တတ္နိုင္သမွ်  ေလွ်ာ့ခ်ပါ။ အသည္းအဆီဖံုးသူတိုင္း ေျခာက္လတၾကိမ္ ေဆးစစ္ႀကည့္ဖု္႕ လိုပါတယ္။ အစားအေသာက္နဲ႔ အေနအထိုင္ကို ဂရုတစိုက္ျပဳလုပ္နိုင္ရင္ ေျခာက္လအတြင္း သက္သာလာတယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၃၁.၁.၁၇)