Pages

Thursday, October 18, 2012

နွင္းခူနာအတြက္ဆိုရင္



                    အေရျပားေရာဂါေတြထဲမွာ လူကိုစိတ္အေနွာက္အယွက္ ေပးတဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးက နွင္းခူနာလို႕ေခၚၾကတဲ့အေရျပားေရာဂါ တမ်ိဳးပါ။အျဖစ္မ်ားတဲ့နာတာရွည္ေရာဂါေတြထဲမွာ တခုအပါအဝင္ပါ။ လူၾကီးလူငယ္၊ က်ားမ မေရြးျဖစ္ၾကသလို ေပၚလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ လံုးခ်ာလည္ေနတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္မွန္း အတိအက်မသိတဲ့အတြက္ မ်ိဳးရိုးနဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ကို လက္ညိႈးထိုးၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ yeastတေစးမိႈနဲ႕ ပတ္သက္တယ္လို႕ ဆိုသူကဆိုတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ အီဒင္ဘာ့ခ္ တကၠသိုလ္က ပညာရွင္တစ္စုဟာ filaggrin gene ရဲ႕ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ နွင္းခူနာျဖစ္တယ္လို႕ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ ပါတယ္။အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ အေရျပားေရာဂါေၾကာင့္ ေဆးခန္းလာတဲ့လူနာေတြရဲ႕ ၃၀ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ နွင္းခူေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။  အေရျပားေရာဂါမွာ  acuteေရတိုျဖစ္ရင္ dermatitis အျဖစ္
သံုးစြဲၾကျပီး chronic နာတာရွည္အတြက္ eczema နွင္းခူအျဖစ္ သံုးစြဲၾကတယ္။ eczema ရဲ႕ လူသိမ်ားတဲ့ ေနာက္နာမည္တမ်ိဳးက atopic dermatitis ပါ။အမွန္က atopic dermatitis ဆိုတာ နွင္းခူနာ
အမ်ိဳးအစားေတြထဲမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုး အေရျပားေရာဂါတမ်ိဳးပါ။ တျခားျဖစ္တတ္တဲ့အမ်ိဳးအစားေတြက contact dermatitis (ထိေတြ႕မႈမ်ားရာက ျဖစ္တဲ့အေရျပားနာ)၊ seborrheic dermatitis (အဆီျပန္မ်ားရာက ျဖစ္တဲ့အေရျပားနာ)၊ venous eczema(ေသြးေၾကာထံုး အေရျပားကြာရာက ျဖစ္တဲ့ အေရျပားနာ) အစရွိသျဖင့္   အမ်ားအျပား ရိွၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးအမည္ေတြကြာၾကသလို ျဖစ္တဲ့ေနရာ၊ ပံုပန္းသ႑ာန္ နဲ႕ ရာသီဥတုေပၚလိုက္ျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားၾကတယ္။ သို႕ေသာ္ ဒီလိုအမ်ိဳးအစားေတြကို ခြဲျခားေပးရမွာက ဆရာဝန္ရဲ႕ တာဝန္သာျဖစ္လို႕ ေခါင္းမရႈပ္ေစခ်င္ပါ။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကိုၾကည့္ရင္ ၁။ယားမယ္ ၂။ေရာင္မယ္ ၃။အနီျပင္ထမယ္ ၄။ေျခာက္ေသြ႕ျပီး အေရျပားအခ်ပ္လိုက္ ကြာမယ္ ၅။အေရာင္ေျပာင္းလဲမယ္

၅။ေသြးယိုတာ၊ ပိုးဝင္တာ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္နိုင္တယ္။ အျဖစ္မ်ားတဲ့ေနရာေတြက ေခါင္းပိုင္းမွာ ဦးေရျပားစပ္ ေနရာေတြ၊ မ်က္ခြံ မ်က္ခံုး ပါးစပ္ ၊ လည္ပင္း၊ အေကြးအဆန္႕မ်ားတဲ့ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ တံေတာင္ဆစ္၊ လက္ေကာက္ဝတ္၊ ေပါင္ျခံ ၊ ဒူးေခါင္းဆစ္၊ေျခခ်င္းဝတ္ ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ နွင္းခူဟာ ဓာတ္မတဲ့တဲ့ လူေတြ၊ ပန္းနာရင္က်ပ္မ်ိဳးရိုးရိွသူေတြ၊ ေဆြးမ်ိဳးနီးစပ္ေတာ္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ မ်ိဳးရိုးလည္း လိုက္တတ္တယ္။ပန္းဝတ္မႈန္ေတြ၊ ဆပ္ျပာမႈန္႕ေတြ၊ အစားအေသာက္၊ အေမႊးန႕ံသာေတြ ၊လက္ဝတ္ရတနာ စတာေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ မတဲ့သူက အမွန္တကယ္ မတဲ့ပါဘူး။လူနာထဲမွာ သတၱဳဓာတ္ မတဲ့လို႕ လက္ဝတ္ရတနာ မဝတ္ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကို ဝမ္းနည္းစြာ ေတြ႕ခဲ့ဘူးတယ္။ သာမန္အခ်ိန္ ဘာမွမျဖစ္ေပမယ့္ ေခ်ြးထြက္ျပီဆိုတာနဲ႕ ယားလာေတာ့တယ္။ ခၽြတ္လိုက္တဲ့အခါ ၁ရက္ ၂ရက္ေနျပီး သက္သာသြားတယ္။ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ ဓာတ္မတဲ့တာေတြ တူညီမွာ မဟုတ္လို႕ ကိုယ့္ဘာသာ သတိထားသင့္တယ္။ ကံဆိုတာ ၾကိဳတင္မသိနိုင္တဲ့အရာျဖစ္သလို  ကံေကာင္းဖို႕လည္း အေရးၾကီးတာ ပိုမိုလက္ခံမိတယ္။ ကိုယ္မျဖစ္ခ်င္တာ ျဖစ္ရတဲ့ဘဝမွာ  ျဖစ္သမွ်ကို အေကာင္းသတ္မွတ္ရမွာပဲ မဟုတ္လား။ နွင္းခူရဲ႕သေဘာက ေပၚလိုက္ေပ်ာက္လိုက္။ ျဖစ္ရင္ယား ၊ ယားေတာ့ကုပ္ ၊အေရျပားလန္တာ၊ ပိုးဝင္တာေတြဆက္လာတတ္လို႕ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ကုသတာပိုမိုသင့္ေတာ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ contact dermatitisေတြမွာ chemical ဓာတုပစၥည္းမတဲ့လို႕ ျဖစ္တဲ့အခါ သူ႕ဘာသာသက္သာ သြားတာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္တယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္တူမွာ မဟုတ္လို႕ ယတိျပတ္ေျပာဖို႕ ေတာ့ မျဖစ္နိုင္ဘူး။ငယ္ရြယ္စဥ္ကတည္းက ျဖစ္ပြားသလို ၾကီးတဲ့ထိလည္း ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေရာဂါရာဇဝင္ေမးတာ ျမန္းတာ အျပင္ အေရျပားကို ၾကည္႕တာနဲ႕တင္ ေျပာနိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ေဆးပညာမွာ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေသခ်ာပါတယ္ဆိုတာ မရွိဘူး။ ကုတ္ရင္း ပိုးဝင္တာ၊ အေရျပားလန္ျပီး အဖတ္ကြာတ့ဲအခါ၊ အေရျပားပံုစံပ်က္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ယတိျပတ္ေသခ်ာပါတယ္ မေျပာနိုင္ေတာ့ဘူး။ တခါတရံ လူနာေတြက ေရာဂါအေျဖရွာေပးတယ္။ ဓာတ္မတဲ့သူေတြအမ်ားစုမွာ နာတာရွည္အေရျပားေရာဂါအတြက္ဆိုရင္ နွင္းခူကို တစ္ေပးၾကတယ္။ မဟုတ္မွ လြဲဆိုေပမယ့္ ဟုတ္တာက မ်ားပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ဆရာဝန္အေနနဲ႕ ဒါျဖစ္ဒါဆိုတာမ်ိဳးေတာ့ လုပ္လို႕မရပါ။ မေသခ်ာရင္ ေသြးစစ္၊ အေရျပားစစ္လုပ္ျပီးေတာ့ တျခားေရာဂါမဟုတ္ေၾကာင္း ဖယ္ထုတ္ရတယ္။ မေသခ်ာတဲ့ေရာဂါအတြက္ ေသခ်ာေအာင္ တျခားနည္းေတြနဲ႕ လွည့္ပတ္ျပီးလုပ္ၾကရတယ္။ လူနာေတြအတြက္ေတာ့ ကရိကထမ်ားေစပါတယ္။ လံုးဝေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မလုပ္နိုင္ေသးတဲ့ ေရာဂါေတြအတြက္ ေရာဂါလကၡဏာသက္သာေအာင္၊ ေလ်ာ့ပါးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးရပါတယ္။ ေရာင္တာ၊ ယားတာသက္သာေစဖို႕ အဓိကထားရတယ္။ေပ်ာက္ျပီးေနာက္ျပန္ေပၚတတ္လို႕ သတိထားဖို႕ မွာၾကားရတယ္။ ေရာဂါ သက္သာေစဖို႕အတြက္ လိမ္းေဆး၊ ေသာက္ေဆး၊ ထိုးေဆး စသည္ျဖင့္ အေျခအေနေပၚလိုက္ျပီး မ်ိဳးစံုသံုးၾကတယ္။ ေရာဂါအေပ်ာ့ အျပင္းေပၚလိုက္ျပီး ေဆးေတြကိုေပးၾကပါတယ္။ အသံုးမ်ားဆံုးေဆးေတြကေတာ့ steroidစတီရြိဳက္ေဆးေတြပါ။ လိမ္းေဆး၊ ေသာက္ေဆး၊ ထိုးေဆး ကို ေရာဂါအေျခေနေပၚမူတည္ျပီး ဆရာဝန္ေတြက သံုးစြဲၾကတယ္။စတီရိြဳက္လိမ္းေဆးထဲမွာကို အေပ်ာ့၊ အျပင္း ခြဲျခားျပီး သံုးစြဲၾကရတယ္။ steroid ကိုယ္ႏႈိက္က ခုခံအားကို က်ဆင္းေစလို႕ ပဋိဇီဝေဆးေတြ၊မိႈပိုးသတ္ေဆးေတြကို တပါတည္းထည့္သြင္းအသံုးျပဳၾကတယ္။ ျပင္းထန္ျပီး ပိုးဝင္တဲ့ အနာေတြရိွတဲ့အခါ combined ေရာထားျပီးျဖစ္တဲ့ ေစ်းကြက္ဝင္ လိမ္းေဆးေတြက ပိုမိုထိေရာက္ပါတယ္။ ပိုဆိုးတဲ့ေရာဂါေတြအတြက္ ေသာက္ေဆး၊ ထပ္မံလိုအပ္ရင္ထိုးေဆးကို အသံုးျပဳၾကရတယ္။ သို႕ေသာ္ စတီးရြိဳက္ေဆးေတြဟာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားလို႕ ဆရာဝန္ေတြ သတိထားသံုးစြဲၾကတဲ့ ေဆးထဲမွာ ပါတယ္လို႕ ဆိုနိုင္တယ္။ ယားတာ ယံတာအတြက္ anti-histamine အုပ္စုဝင္ ျဖစ္တဲ့ diphenhydramine , promethazine,hydroxyzine အစရွိသျဖင့္ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ အိပ္ေစနိုင္တ့ဲသူ႕ရဲ႕ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးဟာ ဒီေနရာမွာေတာ့ အသံုးဝင္လာတယ္။ ညပိုင္းမအိပ္နိုင္ေအာင္ယားယံသူေတြအတြက္ အိပ္ေစနိုင္တ့ဲ antihistamine အုပ္စုဝင္ေတြကို ေပးၾကတယ္။tacrolimus နဲ႕ pimecrolimusစတဲ့လိမ္းေဆးေတြကို FDA က အသိအမွတ္ျပဳထားျပီးျဖစ္ေပမယ့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္သံုးစြဲဖို႕ အဆိုျပဳထားတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါေတြမွာသံုးတဲ့ methotrexate,cyclosporine,azathioprine ေတြကိုလဲ လိုအပ္သူေတြမွာ ေပးတတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အပူစြမ္းအင္ ၊အေအးစြမ္းအင္တို႕က ေဆးပညာရပ္ထဲမွာ အေရးၾကီးတဲ့အခန္းက႑အျဖစ္ ပါဝင္လာၾကတယ္။ radiation ဓာတ္ကင္တာ၊ phototherapy အလင္းေပး ကုသတာ၊ freezing ေအးခဲေစျပီး ဆဲလ္ေတြကိုေသေစတာ စသျဖင့္ သံုးစြဲလာၾကတာေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က နွင္းခူမွာ သာမန္အလင္းေရာင္ ေပးျပီးကုသၾကတယ္။ အလင္းေရာင္ထဲမွာမွ UVA ကို အသံုးျပဳၾကည္႕တဲ့အခါ ေကာင္းမြန္သလို ပိုမိုအက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေအာင္ အလင္းေရာင္ကို အသံုးျပဳနိုင္စြမ္းရွိတဲ့ psoralen ေဆးတမ်ိဳးကို လိမ္းခ်ယ္ေစျပီး အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ နွင္းခူမွာ အဓိက အခရာက်တဲ့ ေဆးတမ်ိဳးက emollient ေခၚတဲ့ အစိုဓာတ္ထိန္းတဲ့ ေဆးမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ နွင္းခူအေရျပားဟာ ေျခာက္ေသြ႕ယားယံတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အစိုဓာတ္ထိန္းဖို႕ အေရးၾကီးဆံုးပါ။ အျမဲလိမ္းေပးတာ ကာကြယ္ရာေရာက္တဲ့ျပင္ အသားေရကို စိုေျပေခ်ာေမြ႕ေစပါတယ္။ ပိုမိုအာနိသင္ေကာင္းေစဖို႕ emollient glove ေခၚတဲ့ အစိုဓာတ္ထိန္းလက္အိတ္ေတြကို ညအိပ္ယာဝင္ခ်ိန္ ဝတ္ဆင္ၾကပါတယ္။ အေအးပိုင္းေဒသေတြ၊ နိုင္ငံေတြမွာ အသံုးမ်ားေပမယ့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ သိပ္မေတြ႕ရေသးပါ။ အေရျပားေျခာက္ေသြ႕တာဟာ အေအးပိုင္းေဒသေတြမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုးမလား။ ဒါေၾကာင့္ အေအးပိုင္းေဒသေတြက လာတဲ့ cosmetic အလွကုန္ပစၥည္းေတြကို ေသခ်ာေရြးခ်ယ္ျပီးမွ သံုးစြဲတာ ပိုမိုသင့္ေတာ္ပါတယ္။ ဆာလဖာလိမ္းေဆးေတြ၊ probiotic ေဆးေတြ အျပင္ အပ္စိုက္ကုနည္းနဲ႕ ကုသသူက ကုသၾကတယ္။  ဓာတ္မတဲ့လို႕ျဖစ္တ့ဲ အေရျပားေရာဂါေတြမွာ desensitisation ဓာတ္မတဲ့တာေတြနည္းနည္းစီေပးျပီး တျဖည္းျဖည္းခ်င္းဓာတ္တဲ့ေအာင္ လုပ္တဲ့နည္းလမ္းေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ကရိကထမ်ားသလို အခ်ိန္ၾကာျမင့္ျပီး ေပ်ာက္ခ်င္တဲ့အခါမွ ေပ်ာက္တတ္တယ္။ ေဆးပညာေဆာင္းပါးေတြေရးတဲ့အခါ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကိုပါ တပါတည္းထည့္ေရးေပးဖို႕ ေရွးယခင္ဆရာၾကီးမ်ားက မိန္႕မွာဖူးတယ္။ နွင္းခူမွာ ေဆာင္ရန္ထက္ ေရွာင္ရန္ကိုသာ အေလးေပးေျပာပါတယ္။  

ေရွာင္ၾကဥ္သင့္သည့္ အခ်က္မ်ား
အဓိကကေတာ့ ကိုယ္နဲ႕ ဓာတ္မတဲ့တာ သိဖို႕ အေရးၾကီးဆံုးပါ။
-အမႈန္အမႊား၊ေဆးလိပ္ေငြ႕၊ ဓာတုေဆးရည္၊ ျခင္ေဆး၊dyeဆိုးေဆး၊ဆပ္ျပာခဲ၊ ဆပ္ျပာမႈန္႕၊ ပ်ားဝတ္မႈန္ေတြ၊ အေမႊးနံ႕သာ၊ အစားအေသာက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ အကုန္ေရွာင္ရမယ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ မတဲ့တာကိုသိမွ မတည့္သလိုေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္မွာပါ။ -အစားအေသာက္ထဲမွာ ႏြားနို႕၊ၾကက္ဥ၊အခြံမာသီး၊ဂ်ံဳ၊ပဲနို႕စတာေတြက ပိုမိုဆိုးရြားေစလို႕ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။အထူးသျဖင့္ ကေလးငယ္ေတြဟာ အစားအေသာက္နဲ႕ ပိုမိုဆက္စပ္လို႕ ဂရုျပဳေပးသင့္တယ္။ 
-ေရကိုမၾကာခဏခ်ိဳးတတ္သူေတြ၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားသူေတြ၊ ေခ်ြးထြက္လြန္းသူ၊အသားအေရေျခာက္ေသြ႕လြန္းသူေတြ အျဖစ္မ်ားတဲ့အုပ္စု ထဲမွာပါၾကတယ္။
-ဓာတ္သေဘာက ပန္းနာရင္က်ပ္နဲ႕ ဆက္စပ္ေနသလို allergic rhinitis တခုခုျဖစ္ျပီဆိုတာနဲ႕ နွာရည္ယိုလိုက္ရမွ ဆိုတဲ့ လူေတြမွာ ပိုမိုအျဖစ္မ်ားလို႕ တျခားလူေတြထက္ သတိထားသင့္တယ္။ 
လိုက္နာသင့္သည့္ အခ်က္မ်ား
-အဓိကအားျဖင့္ အေရျပားကို အစိုဓာတ္ထိန္းေပးတဲ့ emollient cream၊ointmentလိမ္းေဆးေတြကို ပံုမွန္သံုးစြဲေပးျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါတယ္။
-antioxidant ေခၚတဲ့ vit A,C,E ပါတဲ့ေဆးေတြ ၊cholecalciferol (vit D3) ၊biotinပါဝင္တဲ့ ေဆးေတြကို ေကာင္းမြန္တယ္လို႕ ေျပာၾကသလို တိတိက်က် trial result ေတြမရွိလို႕ ျငင္းခ်င္သူလည္း မရွားပါဘူး။ 
-အသက္၉လ မျပည့္မီွ ကေလးငယ္ရဲ႕ ျဖည့္စြက္စာထဲမွာ ငါးထည့္စားေစတာက နွင္းခူျဖစ္ႏႈန္းကို သိသိသာသာ ေလ်ာ့ပါးေစတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ မိဘမ်ိဳးရိုးရွိတဲ့ ကေလးမိဘေတြအတြက္ သတိထားလိုက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
-ေအးတဲ့ေရခ်ိဳးျခင္းက ေႏြးတဲ့ေရထက္ ပိုမိုသင့္ေတာ္ပါတယ္။
-စိတ္ဖိစီးမႈေလ်ာ့ပါးေအာင္ တရားထိုင္တာ၊ေယာဂက်င့္တာေတြက ေရာဂါအတြက္သာမက  ကိုယ္စိတ္နွစ္ပါး က်န္းမာခ်မ္းသာေစနိုင္တယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး
(Health Care Journal: 19.10.12)





               

No comments:

Post a Comment