တစ္ရက္က မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က သူ႔အမ်ဳိးသမီး တစ္ခါတစ္ရံ
ပါးစပ္နံတတ္တဲ႔အေၾကာင္း စကားစပ္မိရင္း ေျပာျဖစ္ခဲ႔ၾကတယ္။အၿမဲတမ္းေတာ႔လဲ
မနံဘူး။တစ္ခါတစ္ရံမွသာ နံတတ္တယ္။ဘာျဖစ္ႏိုင္လဲ။
Normal(ပံုမွန္) ေကာ ဟုတ္ရဲ႕လားေပါ႔။ဘာေရာဂါေတြ ရွိႏိုင္လဲဆိုၿပီး
ေမးခဲ႔ဘူးတယ္။အမွန္အတိုင္းဝန္ခံံရရင္ ဒီအပိုင္းဟာ သြားဆရာဝန္ေတြနဲ႔
ပိုမိုဆက္စပ္ပါတယ္။သို႔ေသာ္တစ္ခါတစ္ရံမွာ ပါးစပ္နံတာဟာ ခႏၶာကိုယ္တြင္း
အဂါအစိတ္အပိုင္းေရာဂါေတြေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔အခါမ်ဳိးမွာ
အေထြေထြေရာဂါကုဆရာဝန္ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနျပန္တယ္။ေဆးပညာမွာ
လကၡဏာရပ္တစ္ခုထဲကိုၾကည္႔ၿပီး သူပိုင္ငါပိုင္ ျငင္းခ်င္လို႔
မရဘူး။ေျပာလိုက္ရင္ေတာ႔ တစ္ခြန္းထဲပဲ။ပါးစပ္နံတယ္။သို႔ေသာ္
ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ေဆးပညာသင္ၾကားခဲ႔စဥ္က ပါးစပ္နံေစတဲ႔
အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို သင္ယူခဲ႔ဖူးတယ္။လက္ေတြ႔ေဆးကုတဲ႔ အခါမွာေတာ႔
ဘာေၾကာင္႔ျဖစ္သလဲဆိုတာေလာက္နဲ႔ေတာ႔ မၿပီးဘူး။ဒီလိုျဖစ္ရင္
ဘာလုပ္ၾကသလဲ။ဘာလုပ္ခိုင္းသလဲ ထပ္မံေလ႔လာရျပန္တယ္။ဆရာဝန္မ်ားဟာ
အလံုးစံုသိကၽြမ္းနားလည္သူမ်ားမဟုတ္ၾကပါဘူး။ဆရာဝန္ျဖစ္ၿပီဆိုတာနဲ႔
ငါဆရာပဲကြ ဆိုတာမ်ဳိးဟာ မသိနားမလည္ခင္က ေတြးေတာခဲ႔တဲ႔ ႏုနယ္တဲ႔
အေတြးအေခၚမွ်သာ ျဖစ္ပါလိမ္႔မယ္။ဆက္လက္သင္ယူအားထုတ္ရဦးမယ္ဆိုတာကို
ေဆးကုေနတဲ႔ ဆရာဝန္ေတြက ပိုမိုနားလည္သေဘာေပါက္ၾကပါတယ္။ေဆးပညာစာအုပ္ေတြ၊
CME ေခၚတဲ႔ အဆက္မျပတ္ေဆးပညာသင္ၾကားေရး သင္တန္းေတြ တက္ေရာက္ရံုနဲ႔
မလံုေလာက္ပဲ လက္ေတြ႔ဘဝမွာ တကယ္ႀကံဳခဲ႔တဲ႔ လူနာေတြဆီကပါ နည္းနာနိသယေတြ
သင္ယူရတယ္။ေလ႔လာရတယ္။ဆရာဝန္တစ္ေယာက္ဟာ လူနာဆီကရတဲ႔ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔
ေဆးပညာကရတဲ႔ အေတြးအေခၚကို အခ်ဳိးမွ်တစြာ ေပါင္းစပ္ႏိုင္မွသာ
ဆရာဝန္ေကာင္းတစ္ေယာက္အျဖစ္ လက္မေထာင္ႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။လူနာကိုတကယ္မကုပဲ
ေဆးပညာစာအုပ္ကိုင္ၿပီး ေဆးပညာရွင္လို႔ ဟစ္ေၾကြးေနလို႔
မရတာအမွန္ပါ။စာအုပ္ဆိုတိုင္းလဲ ေဆးပညာစာအုပ္တင္မက အျခားစာေပေတြကိုပါ
ဖတ္ရႈေလ႔လာသင္႔ပါတယ္။ဒါမွသာ လူနာစိတ္ဝင္းစားတဲ႔ အေၾကာင္းအရာေတြကို
ေဆြးေႏြးႏိုင္ၿပီး လူနာနဲ႔ ပနံသင္႔မွာေပါ႕။ဂ်ီပီေကာင္းေအာင္
လူနာေျပာသမွ်ေခါင္းထိုင္ၿငိမ္႔ေနၿပီး လိုက္လုပ္ေနရင္ေတာ႔
ဆရာေခၚထိုက္မေခၚထိုက္ ျပန္စဥ္းစားသင္႔ပါၿပီ။မွားယြင္းတဲ႔
အေတြးအေခၚတခ်ဳိ႕ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးရမယ္
မဟုတ္ပါလား။ေဆးပညာစာအုပ္တင္မက ကိုယ္ပိုင္အေတြးအေခၚေတြပါ
ထည္႔သြင္းဆံုးျဖတ္ဖုိ႔ လိုလာပါၿပီ။ဆိုၾကပါစို႔။ပါးစပ္နံေစေသာ
အစားအေသာက္မ်ားဆိုရင္ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ၾကက္သြန္နီစတဲ႔ အစားအစာေတြကို
ေတြ႔ရပါလိမ္႔မယ္။ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနသူတစ္ဦးအေနနဲ႔ ဒညင္းသီး၊ဒူးရင္းသီး
စတာေတြကိုပါ ထည္႔သြင္းဖို႔လိုလာပါၿပီ။တခါက ေဆးခန္းမွာ ေတြ႔ဖူးတာ တစ္ခုက
လူနာပါးစပ္ကို ဟခိုင္းၾကည္႔ေတာ႔ လွ်ာကမဲေနၿပီး
အနံ႔တစ္မ်ဳိးထြက္ေနတယ္။ေမးၾကည္႔ေတာ႔ ဗမာဝမ္းႏုတ္ေဆးကို ေလးလံုးေလာက္
ေသာက္ထားမိတယ္လို႔ဆိုတယ္။အဲဒီက ထြက္လာတဲ႔အနံမ်ဳိးမွာ ေမးမၾကည္႔ရင္
ဘယ္လိုသိႏိုင္မလဲ။ ဘယ္ေဆးစာအုပ္ထဲမွာမွ မပါဘူး။ဒါမ်ဳိးက်ေတာ႔ လူနာဆီက
ျပန္သင္ရတယ္။ဒါမ်ဳိးကို ကိုယ္တိုင္မေတြ႔ဖူးပဲနဲ႔ စာအုပ္ႀကီးအတိုင္း
ဘာနံ႕ရရင္ ဘာေရာဂါပါ၊ ဘာေဆးေသာက္လို႔ပါ ဆိုတာမ်ဳိးလုပ္လို႔
မရႏိုင္ဘူး။ဒါေၾကာင္႔ မိတ္ေဆြတခ်ဳိ႕က လူနာမပါဘဲနဲ႔
ေရာဂါလကၡဏာတမ်ဳိးေလာက္ေျပာၿပီး ကုခိုင္းရင္
တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ပါတယ္။ျဖစ္ႏိုင္တာေတြကို ေျပာပါဆိုရင္ေျပာႏိုင္ေပမယ္႔
ကိုယ္တိုင္ခံစားရသူေတြ မဟုတ္တဲ႔အတြက္
အမွားအယြင္းရွိႏိုင္ပါတယ္။အသက္အရြယ္၊က်ားမ၊ခႏၶာကိုယ္အရြယ္အစား၊အေနအထိုင္
စတာေတြကိုလည္း ထည္႔သြင္းတြက္ခ်က္ရပါတယ္။ ေလနဲ႔ကုသတဲ႔ ေလဆရာဝန္ေတြ
မျဖစ္ဖို႔ သတိထားရပါမယ္။ အခ်င္းခ်င္းေတြ႕ၾကရင္ မင္းကလူနာကို
aerotherapy(ေအရို သရက္ပီ)
မေပးဘူးလားဆိုတာမ်ဳိးေနာက္တတ္ၾကပါတယ္။ေပ်ာက္သြားမွာပါ၊ေကာင္းသြားမွာပါ
ဆိုတာမ်ဳိး လူနာကို စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေျပာတာကုိ ေအရိုသရက္ပီလို႔
ေနာက္ေျပာင္ေခၚေဝၚၾကတယ္။ဒါမ်ဳိးက ေနာက္ေျပာင္ေခၚတာကိုပဲ ေျပာတာပါ။
ေလဆာနဲ႔ကုတာမ်ဳိးေတြ၊ hydrotherapy ေရနဲ႔ကုတာ တို႔၊aerotherapy ေလနဲ႔ဲ႔
ကုသတာမ်ိဳးေတြြ ေခတ္စားလာပါၿပီ။ဗမာတိုင္းရင္းေဆးေတြထဲမလဲ
ေလမ်ဳိးရွစ္ဆယ္ရွိတယ္ဆိုေတာ႕ aerotherapy ထဲ ထည္႔လို႔ရမလားပဲ။တစ္ခါတစ္ရံ
ေဆးခန္းလာတဲ႔ လူနာေတြက
သူတို႔ဘယ္ေဆးေသာက္ေနတယ္။ထားပါေတာ႔။ေသြးေဆးေသာက္တယ္။ဆက္ေသာက္သင္႔သလား
ေမးတတ္ၾကတယ္။အဲဒီအခါမ်ဳိးမွာ “ဟုတ္ကဲ႔ ဆက္ေသာက္ပါ၊
က်ြန္ေတာ္ေပးတဲ႔ေဆးလည္းေသာက္ပါ၊ တခုနဲ႔ တခုေတာ႔ ျခားေသာက္ပါ။”လို႔
အၾကံေပးရတယ္။ ဘာေၾကာင္႔လဲဆိုေတာ႔ စာေရးသူတို႔မိဘ၊ဘိုးဘြားလက္ထက္ကတည္းက
သံုးစြဲလာတဲ႔ေဆးကို မေကာင္းဘူးလို႔ မျငင္းႏိုင္တာအမွန္ပါ။
အေနာက္တိုင္းေဆးပညာေလးတတ္ယံုမွ်နဲ႔ ကိုယ္တကယ္နားမလည္တဲ႔
အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို ခံျငင္းေနလို႔ အက်ဳိးမရွိတာေသခ်ာတယ္။ အေရးႀကီးတာက
ဘယ္ေဆးနဲ႔ သက္သာသက္သာ လူနာေရာဂါေပ်ာက္ဖို႔သာ အဓိကမဟုတ္လား။
ရည္ရြယ္ခ်က္ခ်င္း တူေနသူအခ်င္းခ်င္း ေကာင္း၊မေကာင္း ျငင္းေနလို႔
အက်ဳိးမရွိႏိုင္တာ ေသခ်ာပါတယ္။ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ခိုင္ခံ႔ခဲ႔တဲ႔
ပညာရပ္တိုင္းမွာ သူ႔ေကာင္က်ဳိးနဲ႔ သူရွိေနတာခ်ည္းပါပဲ။
ခံတြင္းအနံ႔နံေစျခင္းမွာ အထက္ကေျပာခဲ႔သလို အစားအေသာက္အျပင္
ပါးစပ္နဲ႔ဆိုင္တဲ႔ ေရာဂါ၊သြားဖံုးေရာဂါေတြေၾကာင္႔လည္း
အျဖစ္မ်ားပါတယ္။သြားဆရာဝန္ေတြဆီ သြားျပၾကတဲ႔ ေရာဂါေတြထဲမယ္
တတိယေျမာက္အျဖစ္မ်ားဆံုး လကၡဏာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ႏွာေခါင္းေရာဂါ၊အာသီးေရာင္တာ၊အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ျခင္း၊အစာအိမ္နဲ႔
အူလမ္းေၾကာင္းေရာဂါေတြေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔အခါမ်ဳိးမွာ သြားဆရာဝန္ေတြဆီလႊဲလို႔
မျဖစ္ႏိုင္ေတာ႔ဘူး။အျဖစ္အမ်ားဆံုးက ခံတြင္းေရာဂါဆိုေပမယ္႕
တျခားအေၾကာင္းခံေၾကာင္႔ဆိုရင္ေတာ႔ အေထြေထြေရာဂါကုဆရာဝန္ေတြ
နဲ႔သက္ဆိုင္လာတယ္။အသည္းေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါ၊
ေဆးရြက္ႀကီးသံုးစြဲသူေတြမွာလဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ေဆးအခ်ဳိ႕ကို
စြဲေသာက္သူမ်ားမွာလဲ ေတြ႔ရတတ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင္႔ ပါးစပ္သန္႔ရွင္းေရး
အားနည္းသူေတြမွာ ပိုမိုေတြ႔ရတယ္။ ညပိုင္းမွာ အစားအေသာက္စားၿပီး
ပါးစပ္မသန္႔ရွင္းသူမ်ားပာာ မနက္ပိုင္းအိပ္ရာထတဲ႔ အခါမ်ဳိးမွာ
အာခံတြင္းနံ႔ နံတတ္ပါတယ္။ပါးစပ္ထဲမွာ ကၽြင္းက်န္ရစ္တဲ႔
စားကၽြင္းစားက်န္ေတြကို ပိုးမႊားေတြက ေျပာင္းလဲျခင္းျဖင္႔ ထြက္လာတဲ႔
gasေၾကာင္႔ နံလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးကို physiological halitosis
လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးဟာ ေရာဂါေၾကာင္႔မဟုတ္ပဲ သာမန္ဇီဝျဖစ္စဥ္မွ်သာ
ျဖစ္ပါတယ္။ဒါ႕ေၾကာင္႔ ခံတြင္းနံ႕ရတိုင္း ေရာဂါရွိတယ္လို႔
မသတ္မွတ္ေစခ်င္ဘူး။ ဒီလိုျဖစ္တဲ႔ အခါမ်ဳိးမွာ ခံတြင္းကို သန္႔ရွင္းေအာင္
ထားျခင္းျဖင္႔ သက္သာႏိုင္ပါတယ္။အန႔ံေပ်ာက္ေဆးမ်ားကို သံုးစဲြျခင္းဟာ
ယာယီသာသက္သာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ခံတြင္းအနံ႕ နံတာကို အဂၤလိပ္လို bad
breath လို႔ေခၚၿပီး ေဆးပညာက halitosis လို႔
သံုးပါတယ္။ေရာဂါအခံရွိသူမ်ားကေတာ႔ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးဖို႔
လုိအပ္ပါတယ္။မိမိတြင္ ခံတြင္းအနံံ႕ နံသည္ဟု သံသယရွိပါက မိဘေဆြမ်ဳိး
အသိုင္းအဝိုင္းကို ေသခ်ာစြာ ေမးျမန္းၿပီးမွသာ
ဆံုးျဖတ္သင္႔ပါတယ္။သို႔မဟုတ္ပါက halitophobia ေခၚ ခံတြင္းအနံ႕ နံသည္ဟု
လြဲမွားစြာ ယံုၾကည္တတ္ၾကသျဖင္႔ သတိထားရန္ လိုအပ္ပါတယ္။
ခံတြင္းနံ႕ မနံေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ထားသင္႔သည္႔ အခ်က္မ်ား
၁။တစ္ေန႔လွ်င္ သံုးႀကိမ္ (သို႔) အစာစားၿပီးတိုင္း သြားတိုက္ရန္၊
၂။ညအိပ္ခါနီးတိုင္း ပါးစပ္ကို ေဆးေၾကာသန္႔စင္ရန္၊
၃။မနက္အိပ္ရာ ထၿပီးတိုင္း ေရတစ္ဖန္ခြက္ ေသာက္ရန္၊
၄။အစားအေသာက္၊မနက္စာကို ပံုမွန္စားသံုးရန္၊
၅။ခံတြင္းအနံ႔ နံေစေသာအစားအေသာက္မ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ရွားရန္၊
၆။အခ်ဳိ၊အဆိမ္႔(ေခ်ာကလက္၊ေကာ္ဖီ၊လက္ဖက္ရည္) ေလွ်ာ႔စားရန္၊
၇။ခံတြင္းကို အၿမဲစိုစြတ္၍ သန္႔ရွင္းေအာင္ထားသင္႔သည္။
၈။ပါးစပ္နံ႔ေပ်ာက္ေစေသာ mouthwash မ်ား၊ sprayမ်ား သံုးလိုက အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။
၉။ပါးစပ္နံ႔ ေပ်ာက္ရန္ကြမ္းယာ စားျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင္႔သည္။
ကြမ္းယာစားျခင္းမွ သြားႏွင္႕ သြားဖံုးကို ပ်က္စီးႏိုင္သည္႔ျပင္
ပါးစပ္ကင္ဆာပါ ျဖစ္ပြားႏိုင္သျဖင္႔ ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္ ျဖစ္သည္။
၁၀။လိုအပ္လွ်င္ သြားဆရာဝန္(သို႔) အေထြေထြ ေရာဂါကုဆရာဝန္ႏွင္႔ ျပသ
တိုင္ပင္သင္႔ေလသည္။
ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး