အျမင့္တက္ခ်င္သူမ်ား သတိထား

           

           ေလာကမွာ အေကာင္းအဆိုး၊အနိမ္႔အျမင္႔ ဒြန္တြဲေနတာ ထံုးစံပါ။လူဆိုတာလဲ
ခက္သားလား။အေကာင္းဆံုးဆိုတာေတြ၊ အျမင္႔ဆံုးဆိုတာေတြကိုမွ
ပိုင္ဆိုင္ခ်င္တာကိုး။ဒီလိုပိုင္ဆိုင္ရဖို႔၊အျမင္႔ေရာက္ဖို႔ကို အားထုတ္
ႀကိဳးပမ္းၾကရတယ္။အျမင္႔ေရာက္ျပန္ေတာ႔လည္း ေအာက္မက်ေအာင္
ထပ္မံႀကိဳးစားရျပန္တယ္။ျမင္႔သထက္ျမင္႔ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကတယ္။သို႔ေသာ္
သိပ္အျမင္႔ေရာက္တိုင္း မေကာင္းတာမ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္။အျမင္႔ေရာက္ေလ
ေရာဂါပိုဆိုးေလဆိုတာမ်ိဳး။အထူးသျဖင္႔ အျမင္႔ကိုျမန္ျမန္ေရာက္ခ်င္သူေတြ
ပိုမိုခံစားရတယ္။ဒီလိုေရာဂါလကၡဏာမ်ဳိးကို altitude sickness
လို႔ေခၚပါတယ္။ဒါဟာ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးမဟုတ္ပဲ လကၡဏာတစ္ရပ္သာ
ျဖစ္ပါတယ္။အျမင္႔တက္သူ၊ေတာင္တက္သမား၊ေရခဲျပင္ စကိတ္စီးသမားေတြမွာ
အမ်ားဆံုးခံစားရတဲ႔ လကၡဏာတစ္မ်ဳိးဆိုရင္လည္း မမွားပါဘူး။acute mountain
sickness,altitude illness,hypobaropathy
အမ်ဳိးမ်ဳိးေခၚၾကပါတယ္။အျမင္႔ေရာက္တဲ႔အခါ ေလထုဖိအား အေျပာင္းအလဲေၾကာင္႔
ေခါင္းကိုက္တာ၊နားထဲက ေလထြက္တာ မ်ဳိးကို ၾကံဳဖူးၾကၿပီးျဖစ္မွာပါ။altitude
sickness ရဲ႕ လကၡဏာေတြဟာ အမ်ားအားျဖင္႔ အျမင္႔ေပ ၈၀၀၀

ေက်ာ္တဲ႔အခါမ်ဳိးမွာ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။
Altitude sickness ဆိုတာ ဘာလဲ။
ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ အျမင္႔ေပဘယ္ေလာက္ဆိုရင္ ဘယ္လိုေရာဂါလကၡဏာေတြ
ခံစားရႏိုင္တယ္ဆိုတာ ကိုသတ္မွတ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာေၾကာင္႔ ျဖစ္သလဲ။
ပံုမွန္အားျဖင္႔ ေလထုထဲမွာ ပါဝင္တဲ႔ေအာက္စီဂ်င္ပမာဏဟာ ၂၁
ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ၿပီး ေလထုဖိအားဟာ ၇၆၀ မီလီမီတာ မာက်ဴရီ
ရွိပါတယ္။အထက္ေရာက္ေလေလ ေလထုဖိအား ေလွ်ာ႔နည္းေလ ျဖစ္ၿပီး၊ ရႈရႈိက္တဲ႔အခါ
ေအာက္စီဂ်င္ ပမာဏလံုေလာက္စြာ မရတဲ႔အတြက္ ေရာဂါလကၡဏာေတြ
ခံစားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
Altitude sicknessရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ။
ေယဘုယ်အားျဖင္႔ အျမင္႔ေပ ၈၀၀၀ ေက်ာ္ေရာက္ေသာ အခါ ေရာဂါလကၡဏာ စတင္ခံစားရပါတယ္။

• ေခါင္းထိုးၿပီးကိုက္ျခင္း၊
• ေခါင္းမူးျခင္း၊
• မလႈပ္ခ်င္ မရွားခ်င္ ႏုံးခ်ိျခင္း၊
• အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း၊
• ပ်ဳိ႕အန္၍ အားနည္းျခင္း၊
• ႏွလံုးခုန္ျမန္လာျခင္း၊
• လႈပ္ရွားလိုက္လ်င္ အသက္ရႈမဝျခင္း၊

တို႔ ခံစားရတတ္ပါတယ္။
အျမင္႔ေပ ၁၂၀၀၀ အထက္တက္သူမ်ားမွာ ပိုမိုဆိုးရြားတဲ႔ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ခံစားရပါတယ္။
-ရင္ဘတ္တခုလံုးတင္းက်ပ္လာၿပီး အသက္ရႈမဝသလိုခံစားရျခင္း၊
-လႈပ္လႈပ္ရွားရွား မလုပ္ဘဲ ေမာလာျခင္း၊
-အသားအေရ ျပာႏွမ္းလာျခင္း၊
-တစ္ကိုယ္လံုး ျဖဴေျဖာ႔လာျခင္း၊
-ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း(ေသြးစပါလာျခင္း)၊
-စိတ္ဂေယာင္ ေခ်ာက္ျခား(သို႔)မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ျခင္း၊
-ေျခလွမ္းမ်ား ယိမ္းယိုင္ၿပီး ေကာင္းစြာ မေလွ်ာက္ႏိုင္ျခင္း၊
-သတိလစ္ျခင္း၊ စသည္တို႔ ခံစားရတတ္ပါတယ္။အဆိုပါ လကၡဏာမ်ားဟာ ျပင္းထန္အဆင္႔
လကၡဏာမ်ားျဖစ္လို႔ သတိထားသင္႔ပါတယ္။အခ်ိန္မွီ မကုသလွ်င္ ေသဆံုးသည္အထိ
ဆိုးရြားႏိုင္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚေပါက္လာလွ်င္ မည္သို႔ျပဳလုပ္ႏိုင္သလဲ။
ေရာဂါလကၡဏာေတြကို ေစာစီးစြာ သိရွိဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ေစာေစာသိမွ
ေစာေစာကုသႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။သတိရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ျဖစ္ႏိုင္ရင္
ေရာဂါလကၡဏာေတြေပၚလာတာနဲ႔ ေတာင္ေအာက္သို႔ ျမန္ျမန္ဆင္းႏိုင္ဖို႔
ႀကိဳးစားသင္႔ပါတယ္။ကုသတဲ႔အခါ

• ၁၀၀% ေအာက္စီဂ်င္ ေပးျခင္း၊
• diamox 250mg ႏွစ္ႀကိမ္မွ သံုးႀကိမ္ေပးျခင္း၊
• dexamethasone 4mg ႏွစ္ႀကိမ္(သို႔) သံုးႀကိမ္ေပးျခင္း၊
• လိုအပ္လွ်င္ nifedipine ေသြးက်ေဆး(သို႔) lasix ဆီးေဆးေပးျခင္း၊
• anaemiaေသြးအားနည္းေရာဂါရွိသူမ်ား သံဓာတ္အားေဆးကို ႀကိဳတင္ေသာက္သံုးသင္႔ပါတယ္။

သို႔ေသာ္ အထက္ပါေဆးမ်ားအားလံုးကို ဆရာဝန္ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔သာ
ေသာက္သံုးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ႏွလံုး၊အဆုတ္ ႏွင္႔ အျခားေရာဂါအခံရွိသူမ်ား
အထူးသတိထားသင္႔ပါတယ္။
ဘယ္လိုကာကြယ္ႏိုင္သလဲ။
ေတာင္ေပၚတက္လွ်င္

• အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ျခင္း၊
• အင္အားျဖစ္ေစမည္႔ carbohydrate ကစီဓာတ္ ႏွင္႔ဟင္းသီးဟင္းရြက္စားသံုးေပးျခင္း၊
• အရက္ေသစာႏွင္႔ေဆးလိပ္ေရွာင္ၾကည္ျခင္း ၊ 
• ေဆးဝါးမ်ားကို ႀကိဳတင္ယူေဆာင္ျခင္း(သို႔) သံုးစြဲျခင္း၊
• ေတာင္ေပၚသို႔ ေျဖးေျဖးႏွင္႔ မွန္မွန္တက္ျခင္း၊
• ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ ေတာင္ေအာက္တြင္သာ အိပ္စက္ျခင္း၊
• အျမင္႔ေပ ၈၀၀၀ ေက်ာ္၍ ေပ ၂၀၀၀ စီေရာက္တိုင္း တရက္နားျခင္း၊
• အျမင္႔ေပ ၁၀၀၀၀ အထက္တက္လိုသူမ်ား ေအာက္စီဂ်င္ဘူး ယူေဆာင္သြားျခင္းတို႔ျပဳလုပ္သင္႔ပါတယ္။ 

(ႏွလံုးေရာဂါ၊ အဆုတ္ေရာဂါအခံရွိသူမ်ား ႏွင္႔ မၾကာခဏ ေခါင္းမူးတတ္သူမ်ား မတက္သင္႔ပါ။)

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး