ေဆာင္းရာသီမွာ ဆင္ျခင္စရာ

ရာသီအကူးအေျပာင္းတိုင္းမွာ က်န္းမာေရးအတြက္ သတိထား၊ဆင္ျခင္စရာ ေပါမ်ားပါတယ္။ ဒီနွစ္မွာ မႏၲေလးေဆာင္းရာသီက အဝင္ေနွးတယ္။ အေအးၾကမ္းတယ္။ ရာသီဥတုက ပိုျပင္းလာတယ္။ သိသိသာသာေအးလာတာက ဒီရက္ပိုင္းေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးအတြက္ သတိျပဳေနထိုင္စရာေတြလည္း တပံုတပင္နဲ႕ပါပဲ။ ဒီတပတ္အတြက္ ေဆာင္းရာသီမွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ေရာဂါေတြနဲ႕ ေနထိုင္ပံုေတြကို ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။

အေအးမိျခင္း

အေအးမိ၊နွာေစးဆိုတာ ေဆာင္းရာသီမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုးပါ။ နွာေခ်၊ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းကတဆင့္ ကူးစက္နိုင္တယ္။ ေရာဂါရွိသူ ကိုင္တြယ္ထားတဲ့ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြ ထိေတြ႕၊ကိုင္တြယ္ျခင္းမွ ကူးစက္နိုင္တယ္။ အသံုးအေဆာင္ေတြ မွ်ေဝသံုးစြဲျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တယ္။ ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ ေရေႏြးနဲ႕ လက္ေဆးတဲ့အက်င့္ လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဆပ္ျပာသံုးပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ေအးတာမွန္သမွ် ေရွာင္ျပီး ပူတာေတြကိုေဆာင္ပါ။ 

တုပ္ေကြးျဖစ္ျခင္း

ေဆာင္းရာသီကို တုပ္ေကြးရာသီလို႕ ေခၚနိုင္ပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ဖ်ားနာျခင္း၊ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ေျခဆစ္လက္ဆစ္ကိုက္ခဲျခင္း စတဲ့လကၡဏာအမ်ားစုဟာ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီေပၚ၊ကူးစက္လြယ္တဲ့ ဗုိင္းရပ္စ္ျဖစ္လို႕ သတိထားသင့္ပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ျဖစ္လို႕ ကာကြယ္ဖုိ႕သာ အေလးထားလုပ္ေဆာင္ရတယ္။ တုပ္ေကြးအတြက္ ကာကြယ္ေဆးေတြ ရွိေနပါျပီ။ တခ်ိဳ႕ တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး ရွိမွန္း မသိၾကဘူး။ နွစ္စဥ္ အျဖစ္မ်ားသူေတြဟာ ကာကြယ္ေဆး ၾကိဳတင္ထိုးထားသင့္တယ္။ တစ္နွစ္တခါ ထိုးေပးသင့္တယ္။

လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း

ေဆာင္းရာသီမွာ လည္ေခ်ာင္းနာရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ပတ္ဝန္းက်င္အပူခ်ိန္ေျပာင္းလဲေလွ်ာ့နည္းျခင္းဟာ လည္ေခ်ာင္းကို ဒုကၡေပးတယ္။လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းအတြက္ လြယ္ကူ၊ျမန္ဆန္တဲ့နည္းက ဆားရည္ပလုတ္က်င္းတာပါ။ ေဆးခန္းလာသူအခ်ိဳ႕ကို ဆားရည္ပလုတ္က်င္းခိုင္းရင္ နားမလည္သူေတြ ရွိတယ္။ ေရေႏြးကို ဖန္ခြက္တခုထဲထည့္ပါ။ ခြက္ထဲသို႕ ဆားလက္ဖက္ရည္ဇြန္း တဝက္ခန္႕ ထည့္ျပီး ပလုတ္က်င္းပါ။ တခါက်င္းရင္ သံုးမိနစ္ခန္႕ က်င္းေပးပါ။ လည္ေခ်ာင္း နာတာ၊ အာသီး ေရာင္တာေတြကို သက္သာေစပါတယ္။

ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာ ျဖစ္ျခင္း

ေဆာင္းရာသီမွာ ဝမ္းပ်က္၊ဝမ္းေလွ်ာျခင္းဟာ Norovirus ေခၚတဲ့ အစာအိမ္နာ ဗုိုင္းရပ္စ္ပိုးတမ်ိဳး ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဝမ္းေလွ်ာတာ အျပင္ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္၊ဗုိုက္နာတာေတြကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္။ အသက္ငယ္ရြယ္သူနဲ႕ အသက္ၾကီးရင့္သူေတြ အထူးသတိထားရတယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ဝမ္းေလွ်ာတာျဖစ္လို႕ ဓာတ္ဆားရည္ကိုသာ လံုေလာက္ေအာင္ ေသာက္သံုးေပးသင့္တယ္။ ဗီတာမင္စီ၊ဗီတာမင္ ဘီနဲ႕ ဇင့္ဓာတ္ေတြ ပိုမိုလိုအပ္တယ္။ ေရာဂါမသက္သာရင္၊ပိုဆိုးလာရင္ ဆရာဝန္နဲ႕ျပသပါ။

ပန္းနာရင္က်ပ္ထျခင္း

ေအးတဲ့ေလက ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ ျပန္ထလာတတ္တယ္။ အသက္ရႈမဝတာ၊ ေမာတာ၊အသံျမည္တာ စတဲ့ေရာဂါလကၡဏာေတြ ခံစားရတယ္။ ပန္းနာသမားေတြ အထူးသတိထားသင့္တဲ့ ရာသီျဖစ္ပါတယ္။  ျပင္ပေလက ပန္းနာရင္က်ပ္ကို ပိုဆိုးေစမယ္။ အျပင္ထြက္ရင္ လံုလံုျခံဳျခံဳဝတ္ဆင္ပါ။ နွာေခါင္း၊ပါးစပ္လံုေအာင္ အုပ္ထားပါ။ ပန္းနာအတြက္ ရႉေဆး(သို႕)ေသာက္ေနက်ေဆး အျမဲေဆာင္ထားပါ။ အေကာင္းဆံုးက အိမ္ထဲမွာ ေနထိုင္ပါ။

ေျခ၊လက္ ထံုက်င္ကိုက္ခဲျခင္း

ေဆာင္းရာသီမွာ ေျခဖ်ား၊လက္ဖ်ား ထံုက်င္ကိုက္ခဲတာမ်ိဳး အျဖစ္မ်ားတယ္။ ၾကြက္သားေတြ တင္းျပီး နာေနတတ္တယ္။ ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် ထံုက်င္ကိုက္ခဲတာ ပိုလာတယ္။အေရျပား၊အသားအေရာင္ ျဖဴေဖ်ာ့ေနတတ္တယ္။ သတိထားသင့္သူေတြက ေလးဖက္နာေရာဂါသည္ ေတြပါ။ ေရာဂါျပန္ထလာတတ္တယ္။ ေျခ၊လက္ ေႏြးေထြးေအာင္ အပူေပးပါ။ ေျခအိတ္၊လက္အိတ္ ဝတ္ဆင္ပါ။ အေပါ့စားေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေဆာင္ပါ။အကိုက္အခဲေပ်ာက္လိမ္းေဆး တမ်ိဳးမ်ိဳး လိမ္းေပးနိုင္တယ္။ ေရခ်ိဳးတဲ့အခါ ေရေႏြးနဲ႕ ခ်ိဳးပါ။ 

ပါးစပ္အပူကန္ျခင္း

ေဆာင္းတြင္းမွာ ပါးစပ္မွာ အပူကန္တဲ့အနာမ်ိဳး အျဖစ္မ်ားတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ဗီတာမင္ခ်ိဳ႕တဲ့တာ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္တာ၊ ခုခံအားယာယီက်ဆင္းျခင္းတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေစတယ္လို႕ ယံုၾကည္ရတယ္။ အိပ္ေရးဝဝအိပ္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။အမွ်င္ဓာတ္ပါတာ မ်ားမ်ားစားပါ။ ဆားရည္ပလုတ္က်င္းတာမ်ိဳး လုပ္ေပးသင့္တယ္။ ေသာက္ေဆး၊လိမ္းေဆးလိုနိုင္တယ္။ အမ်ားစုဟာ ၂ပတ္အတြင္းသက္သာၾကတယ္။  

နွလံုးအေမာေဖာက္ျခင္း

အသက္အရြယ္ၾကီးရင့္သူေတြ အထူးဂရုစိုက္သင့္တဲ့ ရာသီျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာမႈေတြအရ ေအးတဲ့ရာသီေတြမွာ ေသြးေပါင္တက္တာ၊နွလံုးေရာဂါ အျဖစ္မ်ားတာေတြ႕ရတယ္။ နွလံုးအေမာေဖာက္ျခင္း(heart attack)ဆိုတာ ဒီရာသီမွာ အျဖစ္မ်ားလို႕ အထူးဂရုစိုက္ေစခ်င္တယ္။ ေျပာစရာက ေရခ်ိဳးဆင္ျခင္ဖို႕ပါ။ အိမ္ထဲမွာသာ ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ေနထိုင္သင့္တယ္။ လိုအပ္ရင္ heaterသံုးပါ။ အက်ႌ၊ေစာင္၊ဦးထုပ္ လံုျခံဳစြာ ဝတ္ဆင္ပါ။ ေသြးက်ေဆး၊နွလံုးေဆး အျမဲေဆာင္ထားပါ။ 

အေရျပားေျခာက္ေသြ႕ျခင္း

ေဆာင္းရာသီမွာ အေရျပားေျခာက္ေသြ႕တာ၊အသားပတ္တာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ပတ္ဝန္းက်င္ေလထုမွာ စိုထိုင္းစနည္းတဲ့အခါ ဒီလိုဘဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။အသားအေရ အတြက္ အစိုဓာတ္ထိန္းတဲ့ ပစၥည္းမ်ိဳးလိုအပ္ပါတယ္။ moisturiser လိမ္းေဆးအသံုးျပဳၾကတယ္။ လိမ္းေဆးကို ေရခ်ိဳးျပီးစနဲ႕ ညမအိပ္ခင္အခ်ိန္ေတြမွာ လိမ္းေပးသင့္တယ္။ အလွဆီ၊ရွားေစာင္းလက္ပတ္ အသံုးျပဳနိုင္တယ္။

နွာေခါင္းေသြးယိုျခင္း

နွာေခါင္းေသြးယို၊ေသြးလွ်ံတာေတြဟာ ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ေဒသ၊ေအးတဲ့ရာသီေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ေလထုစိုထိုင္းဆနည္းျခင္းအျပင္ ေသြးေၾကာေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈလည္း တခုအပါအဝင္ပါ။ ျဖစ္လာရင္ နွာေခါင္းကို လက္ညိွး၊လက္မသံုးျပီး ညစ္ထားပါ။ ေခါင္းကို အေနေတာ္ေမာ့ျပီး မ်က္နွာက်က္ၾကည့္ပါ။ သံုးမိနစ္မွ ငါးမိနစ္ ဖိထားပါ။ လိုအပ္ရင္ ဆက္ညွစ္ထားပါ။ နွာေခါင္းေပၚ ေရခဲဝတ္၊ေရခဲတံုးသံုးျပီး ကပ္တင္ထားနိုင္တယ္။ အျဖစ္မ်ားသူေတြအတြက္ ဆားခပ္ထားတဲ့ ေရေႏြးေငြ႕ရႉေပးနိုင္တယ္။ 

ေဆာင္းရာသီအတြက္ အသံုးဝင္မယ့္ ေဆာင္ပုဒ္တခုက "prevention is better than cure" ျဖစ္ပါမယ္။ ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ပိုေကာင္းတယ္။ ဆင္ျခင္တယ္ဆိုတာ ၾကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ပါတယ္။  ေဆာင္းရာသီမွာ အေနအထိုင္ဆင္ျခင္ျပီး ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြနဲ႕ အသက္အရြယ္ၾကီးရင့္သူေတြ အထူးဂရုစိုက္ပါ။အိပ္ေရးဝဝအိပ္ပါ။ ေရခ်ိဳးဆင္ျခင္ပါ။ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ေနထိုင္ပါ။ အရည္၊စြပ္ျပဳတ္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ေခၽြးအလြန္အကၽြံထြက္ေစနိုင္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳး ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ေဆာင္းရာသီမွာ ေရာဂါေဘးဘယာ ကင္းေဝးၾကပါေစ။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၂၃.၁၂.၁၃)