သက္ေစာင့္ဓာတ္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း(၆)

Vitamin B6(pyridoxine)

Vitamin B6ကို pyridoxine လို႕ ေခၚပါတယ္။ pyridineနဲ႕ တည္ေဆာက္ပံုအမ်ိဳးအစားတူလို႕ pyridoxineလို႕ နာမည္ေပးလိုက္တယ္။ ၁၉၃၄မွာ ဟန္ေဂရီလူမ်ိဳး Paul Gyorgyက အေရျပားေရာဂါကို ကုသနုိင္တဲ့ ဓာတ္တမ်ိဳးကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အဲဒီေတြ႕ရွိတဲ့ဓာတ္ကိုvitamin B6 ျဖစ္လာတယ္။ vitamin B6ဟာ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အေရးပါတဲ့ အဓိကတာဝန္ ငါးခုကို ထမ္းေဆာင္ေပးရတယ္။ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္၊histamine ဖြဲ႕စည္းမႈ၊အာရံုခံဆဲလ္ ဖြဲ႕စည္းမႈ၊ေဟမိုဂလိုဘင္ ဖြဲ႕စည္းမႈနဲ႕ မ်ိဳးဗီဇျဖစ္တည္မႈ စတဲ့အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ပါဝင္ကူညီရတယ္။ 

Vitamin B6မွာ ေျပာင္းလဲနိုင္တဲ့ ပံုစံကြဲ(၇)မ်ိဳးရွိတယ္။  ဒီအမ်ိဳးအစားေတြအနက္ အားေဆးေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ pyridoxine ပံုစံနဲ႕ စြမ္းအင္ေျပာင္းလဲရာမွာ အေရးပါတဲ့ pyridoxal phosphate (PLP) ပံုစံေတြက ပိုမိုအေရးပါတယ္။ PLPက ခႏၶာကိုယ္အတြက္အေရးပါတဲ့ ဇီဝျဖစ္ပ်က္မႈတာဝန္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ေပးရတယ္။ အမိုင္နိုအက္ဆစ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္းကေန ျပိဳကြဲျခင္းထိ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ဇီဝျဖစ္စဥ္ေျပာင္းလဲျခင္းမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ သိမ္းထားတဲ့အာဟာရထဲက ဂလူးကို႕စ္ကို ရယူျပီး စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ေပးနိုင္တယ္။  အာရံုေၾကာအဖဲြ႕အစည္းမွာ အေရးပါတဲ့ GABA၊dopamineနဲ႕ serotoninဓာတ္ေတြဖြဲ႕စည္းဖို႕လည္း ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးတယ္။ ေသြးနီဥမွာပါဝင္တဲ့ အနီဓာတ္ ေဟမိုဂလိုဘင္တည္ေဆာက္ျခင္းအတြက္ အသံုးျပဳရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အေရးပါတဲ့ဓာတ္တမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။

Vitamin B6ကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ေနစဥ္စားသံုးေနတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကေန အဓိက ရရွိတယ္။ ဝက္သား၊အမဲသား၊ၾကက္သား၊ငါး၊အသည္း၊ ကလီစာ၊ၾကက္ဥ၊ႏြားနို႕၊ကစီဓာတ္ၾကြယ္ဝတဲ့ ဆန္၊ဂ်ံဳ၊ေျပာင္း၊အာလူး၊အေစ့အဆံစတာေတြမွာ ပါဝင္ၾကတယ္။ အစားအေသာက္ေတြထဲမွာ pyridoxal၊pyridoxine၊pyridoxamine စတဲ့ ပံုစံေတြနဲ႕ ပါဝင္ၾကတယ္။ အစားအစာမွာပါဝင္တဲ့ဓာတ္ကို အူသိမ္ပိုင္း jejunumနဲ႕ ileumက စုပ္ယူတယ္။ ျပီးရင္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ဇီဝျဖစ္စဥ္ေတြမွာ အသံုးခ်တယ္။

vitamin B6ကို ခႏၶာကိုယ္က သိမ္းဆည္းနိုင္စြမ္းမရွိလို႕ ေန႕စဥ္ပံုမွန္လိုအပ္ပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ 1.5mgေလာက္ ေန႕စဥ္လိုအပ္ပါတယ္။ ေမြးကင္းစမွ ၆လထိ 0.1mg၊၆လ-၁နွစ္ထိ 0.3mg၊၁-၃နွစ္ထိ 0.5mg၊ ၃-၈နွစ္ထိ 0.6mg၊၈-၁၃နွစ္ထိ 1mg၊၁၃နွစ္အထက္ 1.3mg၊ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မွာ 1.9mg၊နို႕တိုက္မိခင္ေတြမွာ 2mg အသီးသီးလိုအပ္ပါတယ္။အာရံုေၾကာအားနည္းေရာဂါေတြ၊ဆီးခ်ိဳေရာဂါသည္ေတြမွာ ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္။ ေလ့လာမႈေတြအရ ဗီတာမင္ခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြဟာ vitamin B6 10mg-200mgအတြင္း လိုအပ္တယ္။ အခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ ပိုလိုအပ္နိုင္တယ္။ 

ဗီတာမင္ဘာ့ေၾကာင့္ ခ်ိဳ႕တဲ့ရသလဲ။

အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကို အပူေပးျခင္းက vitamin B6ရဲ႕ အာနိသင္ကို ယုတ္ေလွ်ာ့ေစတယ္။ ေၾကာ္ေလွာ္ခ်က္ျပဳတ္ျခင္းက အစားအေသာက္မွာ ပါဝင္တဲ့ B6ပမာဏကို ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းမက ေလွ်ာ့နည္းေစတယ္။ အေစ့အဆံေတြထက္ အသား၊ငါးကို  ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းက ဗီတာမင္ဓာတ္ကို ပိုမိုဆံုးရံႉးေစတယ္။ ဒါ့အျပင္ Vitamin B6ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းဟာ ေရာဂါအခ်ိဳ႕နဲ႕လည္း ဆက္စပ္ေနတတ္ပါတယ္။ နာတာရွည္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါသည္ေတြမွာ Vitamin B6ခ်ိဳ႕တဲ့တာမ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္။အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာေရာဂါသည္ေတြမွာ ဗီတာမင္ စုပ္ယူမႈ က်ဆင္းတတ္တယ္။ အဆစ္အျမစ္ေရာင္ေရာဂါ၊ခုခံအားေဖာက္ျပန္တဲ့ေရာဂါအခ်ိဳ႕မွာ  ခ်ိဳ႕တဲ့မႈမ်ားနိုင္တယ္။ အဝလြန္သူ၊ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြလည္း အလားတူခ်ိဳ႕တဲ့ၾကတယ္။ အရက္ေသာက္သူ၊အရက္နာက်သူေတြမွာ B6 ခ်ိဳ႕တဲ့မႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။

B6ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းက ဇီဝျဖစ္စဥ္ကို ေျပာင္းလဲနိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ အေရျပားေရာဂါ၊အာရံုေၾကာေရာဂါနဲ႕ ေသြးအားနည္းေရာဂါေတြကို ျဖစ္ေစနိုင္တယ္။ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေျခဖ်ားလက္ဖ်ား ထံုက်င္ကိုက္ခဲတာ၊ေခါင္းမူး၊ေခါင္းကိုက္၊အားယုတ္၊နံုးခ်ိ၊မလႈပ္ခ်င္မကိုင္ခ်င္ ျဖစ္နိုင္တယ္။ပါးစပ္အနာေပါက္တာ၊အေရခြံလန္တာစတဲ့ အေရျပားေရာဂါေတြကို ျဖစ္ေစနိုင္တယ္။ ေသြးအားနည္းေရာဂါ(microcytic anaemia)ကို ျဖစ္ေပၚေစနိုင္တယ္။ဂ်ပန္နိုင္ငံမွာ ေလ့လာမႈတခုလုပ္တဲ့အခါ  B6ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းက စိတ္က်ေရာဂါျဖစ္ေခ်ပိုမ်ားလာတယ္လို႕ ေတြ႕ရတယ္။ ေနာက္ေလ့လာမႈအရ folic acid ပူးတြဲခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းက စိတ္က်ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစနိုင္တယ္လို႕ သံုးသပ္ထားတယ္။ 

Vitamin B6ခ်ိဳ႕တဲ့သူအတြက္ ေဆးပမာဏ ဘယ္ေလာက္လိုအပ္ပါသလဲ။

အာရံုေၾကာအားနည္းတဲ့ ေရာဂါေဝဒနာသည္ေတြအတြက္ pyridoxine 50-500mg ေသာက္သံုးသင့္တယ္။ေဝဒနာပိုဆိုးသူေတြမွာ ေဆးပမာဏ ပိုမိုလိုအပ္နိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လကၡဏာျဖစ္တဲ့ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္(morning sickness)ျဖစ္သူေတြမွာ vitamin B6 10-25mg သံုးၾကိမ္မွ ေလးၾကိမ္ေပးတဲ့အခါ ခံစားရတဲ့ေရာဂါေဝဒနာကို သက္သာေစတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာသက္သာမႈမရွိရင္ doxylamine 10mgကိုပါ ထည့္သြင္းေသာက္သံုးသင့္တယ္။ဒါ့ျပင္ vitamin B6ေၾကာင့္ နွလံုးေရာဂါ၊ေလျဖတ္နိုင္ေခ် ေလွ်ာ့နည္းေစတယ္။ ဓမၼတာနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြမွာ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႕ ေသာက္သံုးနိုင္တယ္။ ရင္သားတင္းတာ၊ဝက္ျခံအမဲစက္ေတြကို ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ေပးတယ္။ ဒီလိုေဝဒနာမ်ိဳးမွာ လစဥ္ ဓမၼတာမလာမီ ၁၀ရက္ခန္႕ေစာေသာက္ေပးရတယ္။

Vitamin B6ဟာ ေရမွာေပ်ာ္ဝင္နိုင္တာေၾကာင့္ ပိုလွ်ံတာေတြကို ဆီးထဲက စြန္႕ထုတ္နိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ေန႕စဥ္ရက္ဆက္ အဝင္၊အထြက္ မမွ်တရင္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပိုလာနိုင္တာ သတိျပဳသင့္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါအခံရွိသူမွာ စြန္႕ထုတ္နိုင္စြမ္း အားနည္းလို႕ ပိုလွ်ံတာမ်ိဳး ျဖစ္လာနိုင္တယ္။ ဒါ့ျပင္ လိုတာထက္ ပိုေသာက္မိရင္ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် ေျခ၊လက္အာရံုခံစားမႈကို ေျပာင္းလဲေစတယ္။ ဥပမာ vitamin B6ကို ေန႕စဥ္200mgထက္ ပိုမိုသံုးစြဲရင္ အခ်ိန္ၾကာတာနဲ႕အမွ် peripheral neuropathyလိုမ်ိဳး အာရံုေၾကာလကၡဏာေတြ ၾကံဳေတြ႕လာနိုင္တယ္။ တိရိစာၦန္ေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါ ေဆးပမာဏမ်ားတာနဲ႕အမွ် dorsal root ganglionကို ဖ်က္ဆီးပစ္တယ္။ ပိုဆိုးသူေတြမွာ motor nerveကို ထိခိုက္ေစျပီး လႈပ္ရွားမႈကိုပါ ေနွးေကြးလာေစတယ္။ ေကာင္းတဲ့အခ်က္က ေဆးသံုးစြဲမႈရပ္တဲ့အခါ နဂိုအတိုင္း ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ေဆးေသာက္တဲ့အခါ မလိုအပ္ဘဲ 10mgထက္ ပိုမေသာက္သင့္ဘူး။ ေရရွည္ေသာက္သံုးမယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႕သာ ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံု သတင္းစာ(၂၄.၂.၁၄)