လြန္ခဲ့တဲ့ေလး၊ငါးရက္ေလာက္က ငါ့သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ အေပ်ာ္အပါးသြားရွာတယ္။ ျပီးေတာ့ အကာအကြယ္မပါဘဲ လိင္ဆက္ဆံမိတယ္။ ဒီေန႕မနက္ သူ႕အဂၤါထိပ္ကိုညွစ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ျပည္လိုလို အရည္နွစ္ေတြ ထြက္ေနတယ္။ အဲဒါ ဘာျဖစ္တာလဲဆိုျပီး ဖုန္းဆက္လို႕ ငါလည္းမင္းကိုျပန္ေမးရတာ။ ျပီးေတာ့ ငါလည္း သူေသာက္တဲ့ေရေႏြးခြက္ကို ေသာက္မိတယ္။ ငါ့ကိုမ်ားကူးမွာလား၊ျပီးေတာ့ ငါဘာဆက္လုပ္ရမလဲ။ ဘယ္လိုကုရမလဲ လာတိုင္ပင္တာပါ။အမွန္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို လာေမးတဲ့သူငယ္ခ်င္းကလည္း ဆရာဝန္ပါပဲ။ ေဆးပညာမလိုက္စားပဲ အျခားစီးပြားေရးကိုပဲ လုပ္ေနေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ဘယ္ကိစၥဘဲျဖစ္ျဖစ္ ကၽြန္ေတာ့္ဆီ အကူအညီေတာင္းေလ့ရွိပါတယ္။ ဝမ္းေလွ်ာတာကအစ ဖုန္းဆက္ျပီး လွမ္းေမးတတ္တယ္။ ဒီေန႕ေတာ့ ေဆးခန္းထဲထိကို ေရာက္လာျပီး သူ႕ဒုကၡကို ေျပာျပတယ္။
သူေျပာပံုအရ ျဖစ္နိုင္ေခ်ေတြးၾကည့္ရင္ STDေခၚတဲ့ လိင္မွတဆင့္ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြထဲက တခုျဖစ္ဖို႕မ်ားေနပါျပီ။ တျခားလကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ ယားလား၊ဆီးပူဆီးေအာင့္ရွိလား၊အနာရွိလားေမးေတာ့ ဆီးပူဆီးေအာင္ဘဲရွိတယ္။ တျခားဟာေတာ့ မရွိဘူး။ ဖ်ားလည္း မဖ်ားဘူး။ လကၡဏာေတြအရ gonorrhoea(ဆီးပူေညာင္းက်ေရာဂါ)နဲ႕ ဆင္တူတယ္။အဲဒီေတာ့ လက္ရွိအျဖစ္မ်ားျပီး လူငယ္ေတြၾကားမွာ HIV နီးတူ ေရပန္းစားေနတဲ့ ဂနိုရီးယားေရာဂါပုိးအေၾကာင္းကို တင္ျပေပးပါမယ္။ ျပီးမွစာဖတ္သူမ်ားအေနနဲ႕ ေရာဂါရွိသူေသာက္တဲ့ေရေႏြးခြက္ကို ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါကူး၊မကူး အေျဖညွိေပးေစခ်င္ပါတယ္။
အရပ္လူေတြ ဂနိုလို႕ အလြယ္ေခၚတဲ့ gonorrhoea ေရာဂါဟာ ဗက္တီးရီးယားပိုး တမ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါပိုးနာမည္က "Nisseria Gonorrhoeae"တဲ့။ နာမည္ေလးက လွသလိုလိုပါပဲ။ လွသေလာက္ ရက္စက္တတ္တယ္။ အကယ္၍မကုဘဲထားရင္ ကေလးမရဘဲ ျမံွဳသြားတတ္တယ္။ဂနိုက STIေခၚတဲ့လိင္မွတဆင့္ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြထဲ တခုအပါအဝင္ပဲ။ အရင္က STD(sexually transmitted disease) လို႕ေခၚၾကသလို လက္ရွိခ်ိန္ထိလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက STDလို႕ပဲ အစြဲျပဳေခၚၾကတယ္။ ၁၉၉၀မတိုင္မွီက STDကို venereal diseaseလို႕ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။ venereal ဆိုတာ လက္တင္ဘာသာ"veneris"က လာတာ။ ေရာမအခ်စ္နတ္သမီး Venus "ဗီးနပ္စ္"ဆိုတာ အားလံုးၾကားဖူးၾကမွာပါ။ အဲဒီ Venus နတ္သမီးမွ venerealဆိုတာ ျဖစ္လာတာပါ။ အဲဒီေတာ့ အခ်စ္နတ္သမီးျပဳစားလို႕ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါဆိုလည္း မမွားဘူး။
အဏုၾကည့္မွန္ဘီလူးေအာက္မွာၾကည့္ရင္ ပန္းေရာင္ ေက်ာက္ကပ္ပံု ပဲေစ့နွစ္ေစ့ ေပါင္းထားသလို အစံုလိုက္ေတြ႕ရတယ္။ ဘယ္လိုကူးသလဲဆိုရင္ အခ်စ္ၾကီးတဲ့သူေတြမွာ ကူးစက္နိုင္တယ္။ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္နိုင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားရင္လည္း ကူးစက္တတ္တယ္။သဘာဝနဲ႕ဆန္႕က်င္ျပီး လိင္ဆက္ဆံသူေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ေယာက်ာၤးမွာ ေရာဂါရွိရင္ဆက္ဆံဖက္အမ်ိဳးသမီးကို ကူးစက္ဖို႕ အခြင္႕အလန္း (၇၀)ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမွာေရာဂါရွိရင္ ဆက္ဆံဖက္အမ်ိဳးသားကို ကူးစက္ဖို႕ (၃၀)ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္ အေပ်ာ္အပါးအတြက္ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ ကြန္ဒံုးလို အကာအကြယ္သံုးျပီး လိ္င္ဆက္ဆံသင့္တယ္။ ေရာဂါပိုးရွိတဲ့အေမကေန ကေလးေမြးဖြားစဥ္ ကူးစက္တတ္တယ္။ ကေလးေမြးဖြားလို႕ကူးစက္ရင္ ophthalmic neonatorum တဲ့။ေဆးထိုးအပ္မွ်ေဝသံုးစြဲျခင္းမွလည္း ကူးစက္တတ္ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ ပံုမွန္ထိေတြ႕ကိုင္တြယ္ျခင္း၊ေရာဂါရွိသူရဲ႕ အသံုးအေဆာင္ေတြ သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ မကူးစက္နိုင္ပါဘူး။
ေရာဂါလကၡဏာေတြက ေရာဂါပိုးဝင္ျပီး (၂)ပတ္အတြင္း ျပသတတ္တယ္။ အမ်ိဳးသားမွာျဖစ္ရင္ လိင္အဂၤါထိပ္မွ အျဖဴရည္ျပစ္ျပစ္ေတြ ထြက္တတ္ပါတယ္။ တခါတရံ အဝါရည္၊အစိမ္းရည္စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါပဲ။ အနံ႔နံတယ္။ဆီးသြားရင္ ဆီးပူ၊ဆီးေအာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ (စအို)လိင္ဆက္ဆံသူေတြမွာ စအိုတဝိုက္ ယားယံတာ၊ေရာင္ရမ္းတာ ရွိတတ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ဆီးသြားတဲ့အခါ နာတယ္။အဂၤါစပ္မွာယားတယ္။ အနီစက္ေတြ ထြက္လာတယ္။ ဖ်ားတယ္။ တကိုယ္လံုးကိုက္ခဲေနတယ္။ တခါတရံ ဗိုက္နာမယ္ စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လူနာေတြက် ဘာေရာဂါလကၡဏာမွ မျပဘဲရွိတတ္တယ္။ ေရာဂါရွိ၊မရွိ စမ္းသပ္ခ်င္ရင္ အထူးျပဳလုပ္ထားတဲ့ ဂြမ္းစနဲ႕ အဂၤါစပ္က ထြက္လာတဲ့အရည္ကုိယူျပီး အဏုၾကည့္မွန္ဘီလူးေအာက္မွာ စစ္ေဆးနိုင္တယ္။ ဒီနည္းကို ေရာဂါအမည္တပ္ဖို႕ အသံုးျပဳနိုင္တယ္။
ဂနိုျဖစ္ျပီး မကုဘဲထားရင္ ဦးေနွာက္ပိုးဝင္တာမ်ိဳး၊နွလံုးအတြင္းေျမွးေရာင္ရမ္းတာမ်ိဳး၊ေျခလက္ေရာင္ရမ္းတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။အခန္႕မသင့္ရင္ သားဥျပြန္ေရာင္ျပီး ပိတ္သြားတဲ့အခါ ျမံဳတာမ်ိဳးအထိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ မကုဘဲထားရင္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ေပၚေပါက္လာတတ္တာေၾကာင့္ အခ်ိန္မွီေဆးကုသမႈ ခံယူဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္တဲ့အခါ ေဆးမွီးတိုနဲ႕မကုဘဲ တတ္ကၽြမ္းနားလည္တဲ့ဆရာဝန္နဲ႕ ျပသသင့္ပါတယ္။ ရွက္ေၾကာက္ေနမယ္ဆိုရင္ ေရာဂါပိုဆိုးလာဖို႕သာ ရွိပါတယ္။ ထို႕အတူ ကုသတဲ့အခါ မိမိနဲ႕ဆက္ဆံဖက္ကိုပါတျပိဳင္နက္ကုသဖို႕ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ေျပာခဲ့သလို အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေရာဂါလကၡဏာမေပၚဘဲ ျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္ ကုသမႈခံယူဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ထပ္ဆင့္ကူးစက္ျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ကုသမႈပိုင္းမွာ ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႕ ျပည့္နွက္ေနပါတယ္။ ယခင္က cifran 500mg တၾကိမ္နဲ႕ azithromycin 1G တၾကိမ္ထဲသာ ေသာက္ခိုင္းတယ္။Cifran အစား cephalosporin သံုးခ်င္တဲ့အခါ Cefixime 400mg ေသာက္ေဆး တၾကိမ္ထဲသာ လိုအပ္တယ္။ သို႕ေသာ္ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ Cefixime resistance ေဆးမတိုးတဲ့ျပႆနာဟာ လူငါးေယာက္မွာ တေယာက္ႏႈန္းေတြ႕ေနရတယ္။ အလားတူ failure rate ေတြ မ်ားလာတယ္။ အခုေနာက္ဆံုးေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရ ceftriazone 125mg အသားေဆး(IM)ထိုးျပီး azithromycin 1G ကို တၾကိမ္ထဲ ေသာက္ေပးရံုနဲ႕ သက္သာေပ်ာက္ကင္းနိုင္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
ေဆးကုတဲ့အခါ လိင္ဆက္ဆံမႈကို အနည္းဆံုး တပတ္ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တယ္။ မေရွာင္နိုင္ရင္ အကာကြယ္သံုးဖို လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳး မခံစားရေအာင္ ေစာေစာကုသဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ကုသမႈမလုပ္ရင္ တင္ပဆံုကြင္းအတြင္းအဂၤါေရာင္ရမ္းျခင္း၊ဦးေနွာက္အေျမွးေရာင္ျခင္း၊နွလံုးအတြင္းေျမွးေရာင္ျခင္း၊ေျခဆစ္လက္ဆစ္ေရာင္ျခင္း၊မ်ိဳးပြားအဂၤါေရာင္ရမ္းျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္။ တခါတရံ ရွက္ေၾကာက္တာေလးတခုေၾကာင့္ အခန္႕မသင့္ရင္ မ်ိဳးဆက္ပါ ျပတ္သြားတတ္တယ္။
"ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ေကာင္း၏" ဆ္ိုတာအလြန္မွန္တဲ့ ဆိုရိုးစကားပါ။လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ အကာအကြယ္သံုးျပီး ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္နိုင္တယ္။အလြယ္ဆံုးနည္းက ကြန္ဒံုးအသံုးျပဳျခင္းပါ။ ကြန္ဒံုးသံုးလို႕ ဟုိလူတမ်ိဳးထင္မွာ၊ဒီလူတမ်ိဳးထင္မွာ စိုးတာလည္း ရွိတတ္ၾကတယ္။ ကြန္ဒံုးသံုးျခင္းက ရွက္စရာကိစၥမဟုတ္ပါဘူး။ က်န္းမာေရးအသိရွိျခင္းပါ။
ကြန္ဒံုးဆိုတာ သားဆက္ျခားနည္းေတြထဲက တခုသာျဖစ္ပါတယ္။ သံုးစြဲနည္းမွန္ကန္ရင္ ၉၈ရာခုိင္ႏႈန္းထိ စိတ္ခ်ရတယ္။ သံုးတဲ့အခါ expire date(ဒိတ္လြန္တာ)နဲ႕ အေပါက္အျပဲ စစ္ေဆးၾကည့္ရႈရပါမယ္။လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားရင္ အကာအကြယ္ မျဖစ္မေနသံုးပါ။သဘာဝနဲ႕ ဆန္႕က်င္တဲ့လိင္ဆက္ဆံနည္းေတြက ဂနိုရဖို႕အခြငိ့အလန္းပိုမ်ားတယ္။ မိမိဇနီး(သို႕)ခင္ပြန္းသည္အေပၚ သစၥာရွိျခင္းဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ကာကြယ္နည္းတခုပါပဲ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ကာကြယ္ျခင္းျဖင့္ အနိုင္ယူနိုင္တဲ့ေရာဂါေတြထဲမွာ ဂနိုေရာဂါေရာဂါလည္း အပါအဝင္ျဖစ္လို႕ ကာကြယ္ျခင္းျဖင့္ နိုင္ယူၾကပါစို႕......။
ေဒါက္တာေအးမင္းထူး
Health Care journal(16.3.12)
No comments:
Post a Comment