သက္ေစာင့္ဓာတ္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း(၁၀)

Vitamin C(ascorbic acid)

ဗီတာမင္ စီကို ascorbic acidလို႕ လူသိမ်ားတယ္။ sodium ascorbate ၊calcium ascorbate စတဲ့ ပံုစံေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ေရမွာ ေပ်ာ္ဝင္နိုင္တဲ့ ဗီတာမင္တမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ၁၇၄၇မွာ ျဗိတိသွ်ေတာ္ဝင္ ေရတပ္ က Dr. James Lindက scurvyေရာဂါကို ကာကြယ္ဖို႕ အသီးမွာပါဝင္တဲ့ဓာတ္တမ်ိဳးလိုအပ္တာ စတင္သိရွိခဲ့တယ္။ အဲဒီဓာတ္ဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ vitamin Cျဖစ္လာတယ္။၁၉၁၂ခုနွစ္မွာ Casimir Funkက ဗီတာမင္အျဖစ္သတ္မွတ္ခဲ့ျပီး "C"အၾကီးစားလံုးနဲ႕ သံုးႏႈန္းခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Albert von szentက ဗီတာမင္စီရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ascorbic acidအျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။ ascorbic ရဲ႕အဓိပၸါယ္က anti-scurvy ကို ဆိုလိုတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၃၅မွာ ဆြစ္ဇာလန္ နည္းပညာတကၠသိုလ္မွ Dr. Tadeusz Reichsteinက ဗီတာမင္စီကို စတင္စမ္းသပ္ ထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဗီတာမင္ အုပ္စုဝင္ေတြထဲမွာ ပထမဆံုးဓာတ္ခြဲထုတ္လုပ္တဲ့ ဗီတာမင္ ဓာတ္တမ်ိဳး ျဖစ္လာတယ္။

Vitamin Cရဲ႕ေကာင္းက်ိဳးေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ႕ရတယ္။ antioxidant ဓာတ္တိုးဆန္႕က်င္တဲ့ ဂုဏ္သတၱိရွိတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈကို ေလွ်ာ့နည္းေစတယ္။ သံဓာတ္စုပ္ယူမႈ အားေကာင္းေစတယ္။ ေသြးတြင္းယူရစ္အက္ဆစ္ကို က်ဆင္းေစပါတယ္။ ကုိလက္စေတာက်ေစမယ္။ ေသြးေၾကာနံရံ  ေဖာင္းလာ၊ထူလာတာကို ကာကြယ္ေပးတယ္။နွလံုး၊ေသြးတိုး၊ေလျဖတ္နိုင္ေခ် က်ဆင္းေစတယ္။ သြားဖံုးေရာင္ျခင္း၊ေသြးယိုျခင္းကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ အနာက်က္ျမန္ေစတယ္။အေရာင္က်ေစတယ္။ ခုခံအားတက္ေစတယ္။ အေအးမိ၊တုပ္ေကြး ကာကြယ္ကုသဖို႕ လည္း အသံုးျပဳတတ္ၾကတယ္။ သဘာဝကိုက အင္တီဟစ္တမင္း(anti-histamine) အာနိသင္ရွိတာ ေတြ႕ရတယ္။ ခဲဆိပ္သင့္သူေတြမွာ အသံုးျပဳနိုင္တယ္။ မ်က္စိေရတိမ္၊အတြင္းတိမ္စတဲ့ မ်က္စိေရာဂါေတြအတြက္ အသံုးက်တယ္။  အမဲစက္ေတြကို သက္သာေလွ်ာ့ပါးေစတဲ့ အာနိသင္ရွိတယ္။ collagen ကိုမ်ားေစလို႕ အသားအေရတင္းရင္း လွပေစတယ္။ဒါ့အျပင္ အရက္၊ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ဗီတာမင္စီ ပိုမိုလိုအပ္တာ ေတြ႕ရတယ္။

ဗီတာမင္စီရဲ႕ ေန႕စဥ္လိုအပ္ခ်က္ဟာ က်ား မ၊အသက္အရြယ္လိုက္ျပီး မတူညီၾကဘူး။ ေယာက်ာၤးေလးေတြဟာ 90mgလိုအပ္ျပီး မိန္းကေလးေတြဟာ 75mg လိုအပ္တယ္။ ကေလးေတြဟာ 30mgေလာက္ ပံုမွန္လိုအပ္တယ္။လူပ်ိဳေပါက္(၁၂-၁၈နွစ္)ေတြဟာ 70mg လိုအပ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မွာ 75mg လိုအပ္တယ္။ နို႕တိုက္မိခင္ေတြမွာ 120mg လိုအပ္တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္သူေတြ အနည္းဆံုး vitamin C 100mgလိုအပ္တယ္။ နိုင္ငံအလိုက္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဗီတာမင္စီပမာဏ လည္း မတူညီတာ ေတြ႕ရတယ္။ အဂၤလန္မွာ 40mg၊အေမရိကားနဲ႕ကေနဒါမွာ 60-90mg၊ဥေရာပနိုင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ 80mg၊ဂ်ပန္နိုင္ငံမွာ 100mgစသည္ျဖင့္ ေန႕စဥ္လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကြဲျပားသြားၾကတယ္။ကမာၻ႕က်န္းမာေရး အဖြဲ႕အစည္း(WHO)ရဲ႕သတ္မွတ္ခ်က္အရ လူတေယာက္ဟာ vitamin C 45mgေန႕စဥ္လိုအပ္ျပီး၊တပတ္မွာ 300mg ေလာက္ လိုအပ္ပါတယ္။ ေလ့လာ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရ ဗီတာမင္စီ 45 mgေလာက္က scurvyျဖစ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးနိုင္ပါသတဲ့။

ဗီတာမင္စီၾကြယ္ဝတဲ့ အစားအစာေတြကို ထပ္မံေလ့လာၾကည့္ရင္ စိမ္းတဲ့၊ဝါတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊သစ္သီးဝလံေတြမွာ အဓိကပါဝင္တာေတြ႕ရတယ္။ အရသာခံၾကည့္ရင္ ခ်ဥ္တဲ့အရသာရွိတယ္။ လိေမၼာ္သီး၊ကီဝီသီး၊သရက္သီး၊နာနတ္သီး၊သေဘာၤသီး၊စေတာ္ဘယ္ရီ၊ဘလူးဘယ္ရီ၊ဖရဲသီး စတဲ့အသီးေတြမွာ ဗီတာမင္စီၾကြယ္ဝၾကတယ္။ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ပန္းေဂၚဖီ၊ဟင္းနုႏြယ္၊တရုတ္မုန္လာ စတာေတြထဲမွာလည္း ပါဝင္တာ ေတြ႕ရတယ္။ ခ်က္ျပဳတ္ေၾကာ္ေလွာ္ျခင္းက ဗီတာမင္စီရ့ဲအာနိသင္ ေလွ်ာ့နည္းသြားေစတယ္။ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြကို ေဖ်ာ္ရည္စက္နဲ႕ေဖ်ာ္တဲ့အခါ  အာနိသင္နည္းသြားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လတ္ဆတ္တဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊သစ္သီးဝလံေတြကို ပိုမိုစားသံုးသင့္တယ္။

ဗီတာမင္စီကို တိရိစာၦန္အခ်ိဳ႕က ထုတ္လုပ္နိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ႕ခႏၶာကိုယ္က မထုတ္လုပ္နိုင္ဘူး။ ဒါ့ေႁကာင့္ ခ်ိဳ႕တဲ့နိုင္တယ္။ဗီတာမင္စီ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းက သြားဖံုးေရာင္ျခင္း၊သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း၊နွာေခါင္းေသြးလွ်ံျခင္း၊ေသြးအားနည္းျခင္း၊အနာက်က္ေနွးျခင္း၊ဆံပင္ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ေသြးေျခဥျခင္း၊အေရျပား ေျခာက္ေသြ႕ၾကမ္းတမ္းျခင္း၊အဆစ္အျမစ္ေရာင္ျခင္း ကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္။ တခါတရံ အစားအေသာက္၊ေဆးဝါးစတာေတြနဲ႕ ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းေပးရတယ္။ 

ဗီတာမင္စီ မ်ားလြန္းတာလည္း မေကာင္းေသးဘူး။ ဗီတာမင္စီ ပမာဏမ်ားရင္ ဆီးေက်ာက္တည္နိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ calcium oxalate ေက်ာက္တည္တာနဲ႕ ဆက္စပ္ေနတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြမွာ ဗီတာမင္စီ 1000mgထက္ ပိုလာရင္ ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်နိုင္တယ္။ ကို္ယ္ဝန္ေဆာင္ ပထမသံုးလအတြင္း အားေဆးေသာက္တဲ့အခါ အထူးသတိထားသင့္တယ္။ 2000mgထက္ မ်ားရင္ ဝမ္းပ်က္၊ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္တတ္တယ္။ အစာမေၾကျဖစ္နိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ upper limit ေခၚတဲ့ အမ်ားဆံုးေသာက္နိုင္တဲ့ ေဆးပမာဏကိုလည္း ထပ္မံသတ္မွတ္ျပန္တယ္။ အသက္၁-၃နွစ္ထိ 400mg ၊အသက္ ၄-၈နွစ္ထိ 650mg၊ အသက္၉-၁၃နွစ္ထိ 1200mg၊ အသက္ ၁၄-၁၈နွစ္ထိ 1800mg ၊အသက္ ၁၉နွစ္အထက္ 2000mg ထိသာ အလြန္ဆံုး ေသာက္သံုးသင့္တယ္။ အဆိုပါပမာဏထက္မ်ားရင္ က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းေတာ့ဘူး။  ေဆးေၾကာင့္ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္၊မ်က္နွာရဲ၊ရင္ပူ၊ေခါင္းကိုက္၊အားယုတ္၊ဗိုက္နာ၊အိပ္မေပ်ာ္တာ၊အနီစက္ေပါက္တာမ်ိဳး ျဖစ္နိုင္တယ္။ 

အခ်ိန္ေတြ ေျပာင္းလဲလာတာနဲ႕အမွ် ဗီတာမင္စီရဲ႕ အေရးပါပံုက ေျပာင္းလဲလာတယ္။ အရင္ေခတ္က သေဘာၤသားေတြ၊ေရေၾကာင္းလုပ္သားေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့scurvy ေခၚတဲ့ ေရာဂါကို ကာကြယ္ကုသဖို႕ အသံုးျပဳခဲ့ၾကတယ္။ဒီေန႕ေခတ္မွာ အေအးမိတုပ္ေကြး ကာကြယ္ဖို႕၊ကုသဖို႕ အသံုးျပဳလာၾကတယ္။ ေသာက္ေဆး၊ထုိးေဆး၊အမႈန္႕၊အရည္ စသည္ျဖင့္ ပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထုတ္လုပ္ၾကတယ္။ လိုတာထက္ ပိုတာက ပိုေခတ္စားလာတယ္။ေၾကာ္ျငာေတြေကာင္းတာလဲ ပါလိမ့္မယ္။အသားအရည္၊ဆံပင္ ေကာင္းျခင္းငါးျဖာနဲ႕ျပည့္စံုတယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြ။ antioxidant ဓာတ္တိုးဆန္႕က်င္သတၱိေၾကာင့္ ကင္ဆာမျဖစ္ေစဘူးဆိုတာမ်ိဳးထိပါတယ္။  လက္ရွိခ်ိန္ထိေတာ့ သက္ေသမျပနိုင္ေသးဘူး။ ေခတ္ကိုက အင္တီေအာက္ဆီးဒင့္ ဆိုတာေတြကို အေလးထားေျပာလာၾကတဲ့ေခတ္မဟုတ္လား။ အားေဆးေတြထဲမွာ က်န္တာေတြမပါရင္ေနမယ္။ ဗီတာမင္ ဘီနဲ႕ စီကေတာ့ ပင္တိုင္ပါဝင္တယ္။ ေန႕စဥ္စြဲေသာက္သင့္တယ္၊မသင့္ဘူးဆိုတာ ပါဝင္တဲ့ mgေပၚမူတည္တယ္။ေသာက္ေဆးအမ်ားစုမွာ 25 mg ကေန 1500 mgထိအမ်ိဳးမ်ိဳး ထည့္ၾကတယ္။ အာေဆးထဲမွာပါဝင္တဲ့ ဗီတာမင္အမ်ားစုကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ဓာတ္ခြဲခန္းက ထုတ္လုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္္။ နိဂံုးခ်ဳပ္အၾကံျပဳရရင္ ဗီတာမင္အားေဆးေတြထက္ အစားအေသာက္ကရတဲ့ သဘာဝဗီတာမင္ဓာတ္ကို ရယူသံုးစြဲတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ 

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၂၄.၃.၁၄)