ငါးအေၾကးခြံလိုျဖစ္တဲ့ အေရျပားေရာဂါ

ေရာဂါေတြထဲမွာ ငါးအေၾကးခြံနဲ႔တူတဲ့ အေရျပားေရာဂါတမ်ိဳးရွိတယ္။ အသားအေရေျခာက္ေသြ႕ရာက အေရျပားအေၾကးခြံလန္တဲ့ေရာဂါကို ichthyosis vulgaris လို႔ေခၚပါတယ္။ ichthyosis ဆိုတာ အေရျပား အေပၚယံလႊာ(epidermis) ေျခာက္ေသြ႕ၿပီး ငါးအေၾကးခြံပံုစံျဖစ္တာကိုေခၚတယ္။ အသံထြက္တဲ့အခါ ichthyosis - အခ္သီယိုးစစ္လု႔ိ ဖတ္ရတယ္။vulgaris ဆိုတာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ ပံုစံကို ေျပာတာ။ အေရျပားအေၾကးခြံေရာဂါေတြထဲမွာ အေတြ႕ရအမ်ားဆံုးပံုစံမို႔လု႔ိ ichthyosis vulgaris လို႔ သံုးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ငါးအေၾကးခြံနဲ႔တူလို႔ fish scale disease လို႔ ေခၚပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီေရာဂါဟာ လူ (၂၅၀)မွာ တေယာက္သာျဖစိႏိုင္တယ္။ ျဖစ္တဲ့ အေရျပားက ငါးအေၾကးခြံလိုလန္ေနတာမို႔ သိပ္သိသာတယ္။ ေမြးရာပါျဖစ္ႏိုင္သလို အသက္ႀကီးမွလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။အမွန္ေတာ့ ေမြးရာပါ ေရာဂါ( hereditary ichthyosis)နဲ ႔ အသက္ႀကီးမွ ျဖစ္တဲ့ Acquired ichthyosis ခြဲရခက္တယ္။

တမြးရာပါ ဗီဇပါလာတဲ့ ichthyosis ေရာဂါသည္ေတြရဲ႕ မိဘေတြမွာ ဓာတ္မတဲ့တဲ့ေရာဂါအခံတခုခု ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ ႏွင္းခူ၊ရင္က်ပ္ စသည္ျဖင့္ ဓာတ္မတဲ့တဲ့ေရာဂါခံတခုခု။ သု႔ိေသာ္ဒီလိုမိဘေတြဟာ ေရာဂါဗီဇသယ္ေဆာင္သူေတြသာျဖစ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ကေလးငယ္ေတြမွာ ငါးအေၾကးခြံေရာဂါ လာျဖစ္တတ္တယ္။ မွီးေကာက္ေပါက္အရြယ္မွာ စတင္သတိထားမိၾကတယ္။ 

ေသာက္ေဆးေတြကလည္း ငါးအေၾကးခြံေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ nicotinic acid(ဗီတာမင္ ဘီအုပ္စုဝင္) , triparanol(အဆီက်ေဆး), butyrophenones(စိတ္ေဆး), dixyrazine(စိတ္ေဆး), cimetidine(အစာအိမ္ေဆး)နဲ႔clofazimine (အနာႀကီးေရာဂါေဆး) ေတြေၾကာင့္လည္း ichthyosis (ငါးအေၾကးခြံေရာဂါ)ျဖစ္ေစႏိုင္တာ ေတြ႕ရတယ္။

lymphoma ကင္ဆာက်ိတ္၊ ခုခံအားက်ဆင္းေရာဂါ၊ သိုင္းရြိဳက္ေရာဂါ၊ အာဟာရဓာတ္ခမ္းေျခာက္တာအျပင္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္တယ္။ ခုခံအားခ်င္းျပန္တိုက္တဲ့ အေရျပားေလးဖက္နာ နဲ႔ dermatomyositis ေရာဂါေတြမွာလည္း ေတြ႕ရတတ္တယ္။ ဒီေရာဂါဟာ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ ရင္သားကင္ဆာ၊ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ၊ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ စတာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတတ္ပါတယ္။

ဒီထဲမွာမွ ထူးထူးျခားျခားဆိုသလို ေရခ်ိဳးတဲ့ေနရာပဲ ကြက္ျဖစ္တဲ့ Bathing suit ichthyosis ဆိုတာလည္း ရွိေသးတယ္။ မ်က္ႏွာ၊ လက္၊ေျခေထာက္ စတဲ့ေနရာေတြမွာမျဖစ္ဘဲ ရင္ဘတ္၊ ဗိုက္၊ေက်ာ စတဲ့ေနရာေတြမွာပဲ ကြက္ၿပီးအသားအေရေျခာက္ေသြ႕ၾကမ္းတမ္းေနမယ္။ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲကို ခံရတဲ့ ေနရာမွာ အဓိကျဖစ္တယ္။ ေလ့လာမႈေတြအရ ဒီေရာဂါကေတာ့ transglutaminase-1 ဓာတ္ခ်ိဳ႔တဲ့တာနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနတတ္တယ္။ 

မိဘတမ်ိဳးမ်ိဳးဆီက မ်ိဳးဗီဇပါလာသူဟာ အသက္တစ္ႏွစ္ မျပည့္မွီ အေရျပားၾကမ္းတမ္း ေျခာက္ေသြ႕ၿပီး ကြာတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ လက္၊ေျခေထာက္အေကြးအဆန္႔လုပ္တဲ့ အျပင္ဖက္ မ်က္ႏွာျပင္ (extensor surface) ေတြမွာ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။  ပါးျပင္ ၊နဖူးစတဲ့ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ အသက္ရလာတာနဲ႔ ျပန္ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။ တံေတာင္၊ ေျခေထာက္၊ ညွိဳ႕သက်ီး စတဲ့ေနရာေတြမွာ အဓိကျဖစ္တယ္။ ေအးတဲ့ရာသီေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္တယ္။

Ichthyosis vulgaris ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ လကၡဏာရပ္တခုက အရျပားေျခာက္ေသြ႕ကြဲအက္ေနတာ ျဖစ္တယ္။  ႏွစ္ဖက္လံုး မွာ အတူတူျဖစ္တာေတြ႕ရတယ္။ သာမန္ အေရျပားေျခာက္ေသြ႕တာကေန ငါးအေရျပားလို အေၾကးခြံလန္တာထိ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစိႏိုင္တယ္။ အေၾကးကြက္ေတြက ဗဟုဂံပံုရွိၿပီး တခုနဲ႔တခုမညီဘူး။ 1mm-1cm ထိ အရြယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစိႏိုင္တယ္။ ေျမႀကီးပက္ၾကားအက္သလို အေရျပားလည္း ကြဲအက္ေနပါမယ္။ အေၾကးခြံက အသားေရာင္ကေန အညိဳေရာင္၊အမဲေရာင္ထိ ျဖစိႏ္ုင္တယ္။ ေျခလက္ေတြရဲ႕ ျမင္ရတဲ့ အျပင္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္မွာျဖစ္မယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေျခေထာက္မွာ ပိုျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေျခသလံုး၊ညိဳ႕သက်ည္း စတဲ့ေနရာေတြမွာ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ရတယ္။တခ်ိဳ႔က အိမ္ေျမႇာင္အေရခြံနဲ႔တင္စားၾကတယ္။  ၾကည့္လိုက္ရံုနဲ႔ သိပ္သိသာတယ္။

ဗိုက္ထက္ ေက်ာျပင္မွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ အဆီဂလင္းမ်ားတဲ့ မ်ကိႏွာေပၚမွာ အျဖစိနည္းတယ္။ ေခါင္းဦးေရျပားေပၚလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ပူေႏြးတဲ့ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ၾကတယ္။ ေျခဖဝါး လက္ဖဝါးေတြမွာ အေရခြံထူၿပီး အျဖဴဖတ္အေၾကးခြံ လန္တာ(hyperkeratosis) ေခၚတယ္။ကုတ္တာ ႀကာလာရင္ အနာရင္းျပီး အေရျပားပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုေရာဂါသည္ေတြရဲ႕ ပါးျပင္၊ ကုတ္ စတဲ့ေနရာေတြမွာ ၾကာဆူး(Keratosis pilaris) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ 

ေမြးရာပါ ငါးအေၾကးခြံေရာဂါ(hereditary ichthyosis vulgaris)က ေပ်ာက္ဖို႔ခက္တယ္။သို႔ေသာ္ ေရာဂါ၊ ေဆးဝါးတခုခုေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ acquired ichthyosis vulgaris ကေတာ့ စနစ္တက်ကုရင္ ေပ်ာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါကုသတဲ့အခါအစိုဓာတ္ လိမ္းေဆးေတြကို အဓိက အသံုးျပဳရမယ္။ အေရျပား အစိုဓာတ္ထိန္းတဲ့ urea သို႔ propylene glycol ေန႔စဥ္သံုးသင့္တယ္။ အေရျပား အေၾကးခြံလန္ရင္ lactic acid သို႔ salicylic acid လိမ္းေဆးေတြသံုးၿပီး ခြာႏိုင္တယ္။ ဒီလိမ္းေဆးေတြက ဆဲလ္ေသေတြ ကြာက်ေစမယ္။ retinoid လိမ္းေဆးေတြကိုေတာ့ အေရျပားဆဲလ္ထူတဲ့သူေတြမွာ ေပးတယ္။ အေရျပားေျခာက္ေသြ႕တာ၊ အေၾကးခြံလန္တာ ပိုဆိုးလာရင္ေတာ့ acitretin သို႔ isotretinoin ေသာက္ေဆးေတြနဲ႔ ကုသရတယ္။ 

အစားအေသာက္ကလည္း ဒီေရာဂါကို ပိုဆိုးေစႏိုင္လု႔ိ သတိျပဳရမယ္။ အထူးသျဖင့္ ဓာတ္မတဲ့တဲ့ ဗီဇပါလာရင္ ေအာက္ပါအစားအေသာက္ေတြ သတိထားစားပါ။ ေျမပဲ၊ ဂ်ံဳ၊ အေစ့အဆန္၊ အခြံမာသီး၊ ၾကက္ဥ၊ႏြားႏို႔၊ပဲပုပ္၊ အေၾကးခြံပါတဲ့ငါး စတာေတြ ေရွာင္ပါ။ ေႏြရာသီအျပင္ထြက္ရင္ သတိျပဳပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ဗီတာမင္ ေအပါတဲ့ အသီးအရြက္ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြက ေရာဂါကို သက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။ ေဆးေတြထဲမွာ vitamin A, omega 3, vitamin C, E ပါတဲ့ အားေဆးေတြ ေန႔စဥ္ ေသာက္ေပးသင့္တယ္။ အသီးအရြက္မ်ားမ်ားစားပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ အစိုဓာတ္လိမ္းေဆးေတြကို ေန႔စဥ္လိမ္းျခင္းျဖင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တယ္။

ေဒါက္တာေအးမင္းထူး

၁၀.၁၁.၁၈