ပိုလီယိုကင္းစင္ ကမာၻတစ္ခြင္

ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕အစည္း(WHO)ကေန ပိုလီယိုကင္းစင္တဲ့ ကမာၻျဖစ္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနပါတယ္။ ဒီေန႕ကမာၻ႕နိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ပိုလီယိုကင္းစင္နယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသလို ကာကြယ္မႈေတြလည္း ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ လက္ရွိခ်ိန္ထိ  အာဖကန္နစၥတန္၊ပါကစၥတန္နဲ႕ နိုက္ဂ်ီးရီးယားနိုင္ငံေတြကလြဲရင္ ကမာၻ႕နိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ပိုလီယို ကင္းစင္ေနၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၄ခုနွစ္မွာ အေမရိကန္နိုင္ငံဟာ ပိုလီယိုကင္းစင္နယ္ေျမအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့တယ္။ ၂၀၀၀ျပည့္နွစ္မွာ တရုတ္၊ၾသစေတးလ်နိုင္ငံ၊၂၀၀၂ခုနွစ္မွာ အေနာက္ဥေရာပနိုင္ငံေတြက ပိုလီယိုကင္းစင္နိုင္ငံေတြအျဖစ္ အသီးသီးေၾကျငာခဲ့ၾကတယ္။ 

ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ပိုလီယို

Poliomyelitis ဆိုတာ ေရွးဂရိစကားက ဆင္းသက္လာတယ္။ 

ပိုလီယို(polio)ကို poliomyelitis လို႕ေခၚပါတယ္။ infantile paralysis လို႕လည္း ေခၚေသးတယ္။ poliomyelitis ဆိုတာ ဂရိစကားက ဆင္းသက္လာတယ္။ "polios" ဆိုတာ grey "myelos"ဆိုတာ marrowကို ဆိုလိုတယ္။ အာရံုခံေၾကာမၾကီး(spinal cord)ရဲ႕ အတြင္းပိုင္း grey matter ကို ထိခိုက္တယ္။ ပိုလီယိုကိုျဖစ္ေစတာက polio virus ပိုးေၾကာင့္ပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးထဲမွာ RNA virusျဖစ္ျပီး အစာလမ္းေၾကာင္းကျဖစ္လို႕ enterovirus မ်ိဳးႏြယ္မွာပါဝင္တယ္။ ၁၉၀၈ခုနွစ္မွာ Karl  Landsteiner က ျဖစ္တဲ့ဗုိင္းရပ္စ္ကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ဟာ အစာလမ္းေၾကာင္း fecal-oral routeကတဆင့္ ကူးစက္တယ္။ အစားအေသာက္၊ေရ သန္႕ရွင္းမႈမရွိတဲ့အခါ ေရာဂါကူးစက္နိုင္တယ္။ ဆီးရီယားမွာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တဲ့အခါ ေသာက္သံုးေရမသန္႕ရွင္းမႈေၾကာင့္ ပိုလီယိုေရာဂါေတြ ေခါင္းျပန္ထလာပါတယ္။ ပိုလီယိုဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ခံတြင္း၊ပါးစပ္၊အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေတြ႕ရွိရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရာဂါရွိသူ စြန္႕တဲ့မစင္၊တံေထြး ကေနတဆင့္ ပိုလီယုိပိုး ကူးစက္နိုင္တယ္။အမ်ားသံုး ေရကူးကန္ေတြကလည္း ကူးစက္နိုင္တယ္။ အပူပိုင္းေဒသေတြ၊ေႏြဦးေပါက္၊ေဆာင္းဦးေပါက္ရာသီေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ ကေလးငယ္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ 

ပိုလီယိုကူးစက္ခံရတိုင္း အေၾကာေသမျဖစ္

ပိုလီယိုကူးစက္ခံရတိုင္း ပိုလီယိုအေၾကာေသတာမ်ိဳး မျဖစ္ၾကဘူး။ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူရဲ႕ ၉၀ရာနႈန္းမကဟာ ေသြးေၾကာထဲေရာက္ျပီး အမ်ားစုဟာ ေရာဂါလကၡဏာမခံစားရဘူး။ အခ်ိဳ႕ဟာ တုပ္ေကြးသေဘာ လကၡဏာ အနည္းအက်ဥ္းေလာက္သာ ခံစားရတယ္။ ေရာဂါ လကၡဏာဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဝင္ျပီး ၂ပတ္အၾကာမွာ စတင္ျပသတယ္။ အမ်ားစုဟာ ေသြးေၾကာထဲဝင္ေရာက္ၾကတယ္။ ဗုိင္းရပ္စ္ျဖစ္လို႕ ဖ်ားနာျပီး လည္ေခ်ာင္းနာတယ္။တကိုယ္လံုး ေညာင္းညာကိုက္ခဲမယ္၊မအီမသာ ျဖစ္တယ္။ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္ရွိမယ္။ အစားအေသာက္ ပ်က္နိုင္တယ္။ ဗုိက္နာဗိုက္ေအာင့္ျဖစ္ျပီး ဝမ္းခ်ဳပ္၊ဝမ္းပ်က္ ျဖစ္နိုင္တယ္။ ကူးစက္သူအမ်ားစုဟာ ဒီလို တုပ္ေကြးဆန္ဆန္ ေရာဂါလကၡဏာခံစားရျပီး သက္သာသြားၾကတယ္။ 

အေၾကာေသပိုလီယိုျဖစ္ျခင္း

ပိုလီယိုကူးစက္ခံရသူမွာ ကံဆိုးသူက ၁ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိတယ္။ ဝင္လာတဲ့ ဗုိင္းရပ္စ္က အာရံုေၾကာနာ့ဖ္ဆဲလ္ထဲ ဝင္ေရာက္၊ ဖ်က္ဆီးတဲ့အခါ ပိုလီယိုအေၾကာေသ ဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါမ်ိဳးကို paralytic polio(ပိုလီယုိအေၾကာေသ)လို႕ ေခၚပါတယ္။ ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးက အာရံုေၾကာဆဲလ္(motor neuron)ကို ထိခိုက္ပ်က္ဆီးေစျပီး ၾကြက္သားေတြအားနည္းလာေစတယ္။ အခ်ိန္ ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် ၾကြက္သားေတြ လႈပ္ရွားမႈမရွိဘဲ အေျကာေသသြားတယ္။ ဥပမာ လူတစ္ေထာင္မွာ ငါးေယာက္(၀.၅ရာခိုင္ႏႈန္း)ေလာက္သာ acute flaccid paralysis ေပ်ာ့ေခြ အေၾကာေသပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ကံေကာင္းတဲ့ တဝက္ဟာ ၆လအတြင္း လံုးဝပံုမွန္အတိုင္း ျပန္ျဖစ္ၾကတယ္။ ေလးပံုတပံုဟာ အေၾကာအားနည္းတာမ်ိဳး အနည္းအက်ဥ္းက်န္ရစ္နိုင္တယ္။ ကံပိုဆိုးတဲ့ ေလးပံုတပံုဟာ လံုးဝျပန္မေကာင္းဘဲ အေၾကာေသပံုစံမ်ိဳး ရာသက္ပန္ ခံစားရတယ္။ ကံေကာင္းသူဟာ အေၾကာေသျပီး တလအတြင္း တိုးတက္လာျပီး ၆လအတြင္း ပံုမွန္အလုပ္ေတြျပန္လုပ္နိုင္တယ္။ အကယ္၍ တနွစ္ေက်ာ္တဲ့ထိ ထူးျခားတိုးတက္မႈမရွိရင္ အာရံုေၾကာနာ့ဖ္ဆဲလ္ေတြ လံုးဝပ်က္ဆီးသြားလို႕ျဖစ္တယ္။ နာ့ဖ္ဆဲလ္သေဘာက ပ်က္ျပီးရင္ ျပန္ေကာင္းေလ့မရွိၾကဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေၾကေသတာ တနွစ္ေက်ာ္သြားရင္ ျပန္ေကာင္းဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့သြားပါတယ္။ 

ပံုစံသံုးမ်ိဳးနဲ႕ ပိုလီယိုအေၾကာေသ

(၁)ပိုလီယိုအေၾကာေသသူမွာ ၈၀ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ spinal polio ေၾကာင့္ ျဖစ္ၾကတယ္။ spinal polioမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက spinal cord အာရံုေက်ာရိုးမၾကီးရဲ႕ anterior hornမွာ ရွိတဲ့ motor neuron ကို ပ်က္ဆီးေစတယ္။ ပိုလီိယုိျဖစ္သူေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ခႏၶာကိုယ္နဲ႕နီးတဲ့ အရင္းပိုင္းက်တဲ့ေနရာမွာ အေၾကာေသတာမ်ိဳး ျဖစ္ၾကတယ္။ 

(၂)ဦးေနွာက္အေျခမွာရွိတဲ့ bulbar regionကို ထိခိုက္ေစတာမ်ိဳးကိုbulbar polioလို႕ ေခၚပါတယ္။ အျဖစ္နည္းျပီး အေၾကာေသပိုလီယိုျဖစ္သူရဲ႕ ၂ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္သာ ရွိတယ္။ မ်က္နွာအေၾကာေသတာ၊အသက္ရႉခက္၊အစာျမိဳခက္ ျဖစ္လာရင္ brain stemကို ထိခိုက္ေစလို႕ျဖစ္နိုင္တယ္။ 

(၃)bulbar လကၡဏာနဲ႕ spinal လကၡဏာ နွစ္မ်ိဳးလံုး ရွိတာကို bulbospinal polioလို႕ ေခၚပါတယ္။ ပိုလီယုိ အေၾကာေသရဲ႕ ၁၉ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ အာရံုေၾကာရိုးမ spinal cordရဲ႕ အေပၚပိုင္းမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ေျခ၊လက္အေၾကာေသတာ၊နွလံုးခုန္မမွန္တာ၊အစာမ်ိဳရခက္တာမ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာ တျဖည္းျဖည္း ပိုဆိုးလာတယ္။ 

ေနာက္ဆက္တြဲဂယက္

ပိုလီယိုအေၾကာေသျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ပိုင္း၊ရုပ္ပိုင္း ထိခိုက္ေစတယ္။ ကေလးအရြယ္မွာ အျဖစ္မ်ားလို႕ အက်ိဳးဆက္ပိုၾကီးတယ္။စိတ္က်လြယ္လာတယ္။ အာရံုေၾကာပ်က္ဆီးမႈေၾကာင့္ ၾကြက္သားေတြ လႈပ္ရွားမႈမရွိေတ့ဘူး။ အရိုး၊အဆစ္ ပံုပ်က္ပန္းပ်က္ျဖစ္ျပီး ၾကြတ္ဆတ္လာတယ္။ အရိုးကို စတင္ ထိခိုက္လာတယ္။ အရိုးက်ိဳးတာ၊အရိုးပြတာ ဆက္ဝင္လာတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ တျခားအဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြကိုပါ ထိခိုက္လာေစတယ္။ စာရင္းဇယားေတြအရ ေရာဂါျဖစ္သူ ၁၀ေယာက္မွာ ၁ေယာက္ဟာ ventilation အေထာက္အပံ့မရရင္ အသက္ရႉက်ပ္ျပီး ေသဆံုးနို္င္တယ္။ ဗုိင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လို႕ ပိုလီယုိကူးစက္ခံရသူေတြကို ကုသနိုင္ဖုိ႕ ေဆးမရွိေသးပါဘူး။ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ဖို႕သာ ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ၾကရတယ္။  

ကာကြယ္ျခင္းမွအစျပဳ၍

သမိုင္းေၾကာင္းကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ၁၉ရာစုေနွာင္းပိုင္းကစျပီး ဥေရာပမွာ ကပ္ေရာဂါျဖစ္တယ္။ အဲဒီကတဆင့္ အေမရိကတိုက္ကို ေရာက္လာတယ္။ ၁၉၁၀ေလာက္ကစျပီး ေႏြရာသီမွာ နွစ္စဥ္ေပၚေပါက္တတ္တယ္။ ဒ့ါေၾကာင့္ ၂၀ရာစုအတြင္းမွာ ကေလးသူငယ္ေတြအတြက္ ထိတ္လန္႕စရာအေကာင္းဆံုး ကူးစက္ေရာဂါအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။ သမိုင္းမတင္မီွကစျပီး လူသားမ်ိဳးႏြယ္စုကို ဒုကၡေပးခဲ့တယ္ ပိုလီယိုေရာဂါဟာ ၁၉၅၀ျပည့္နွစ္လြန္ေတြကစျပီး တျဖည္းျဖည္း ျဖစ္ပြားမႈက်ဆင္းခဲ့တယ္။ ၁၉၅၀ မွာ William Hammenက ပိုလီယိုေရာဂါရွိသူရဲ႕ ေသြးရည္ၾကည္ plasmaမွာ ပါဝင္တဲ့ gamma-globulin တိုက္ဖ်က္ပစၥည္းဓာတ္ကို သန္႕စင္ျပီး ထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္။ အဆိုပါဓာတ္ကို စမ္းသပ္သံုးစြဲၾကည့္တဲ့အခါ ၈၀ရာခိုင္ႏႈန္း ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ခုနွစ္မွာ တကမာၻလံုးအတိုင္းအတာနဲ႕ ကင္းစင္ပေပ်ာက္ေအာင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။Rotary International,World Health Organizationနဲ႕ UNICEF တို႕ပူးေပါင္းျပီး ကေလးသူငယ္ကာကြယ္ေဆးတိုက္ေကၽြးေရး စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ၁၉၈၈ခုနွစ္မွာ လူေပါင္း ၃၅၀၀၀၀ ကူးစက္ခံရတဲ့ ပိုလီယိုေရာဂါဟာ ၂၀၁၂အေရာက္မွာ လူ ၂၂၃ေယာက္သာ ကူးစက္ခံရေတာ့တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူ႕သမိုင္းအတြက္ အေရးပါတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈၾကီးျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒီေန႕ေခတ္ ကမာၻေပၚက ကင္းစင္ပေပ်ာက္တဲ့ ေရာဂါေတြအနက္ ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါ(small pox)က ပထမဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၉ခုနွစ္မွာ WHOက ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေပ်ာက္ကြယ္သြားျပီလို႕ ေၾကျငာခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ တိရိစာၦန္ေတြကို ဒုကၡေပးတဲ့ ကၽြဲႏြားပလိပ္ေရာဂါ(rinderpest)ဟာ ၂၀၁၁ခုနွစ္ ဇြန္လမွာ လံုးဝေပ်ာက္္ကြယ္သြားခဲ့ျပန္တယ္။ အခုဆက္လက္ျပီး ပလိပ္ေရာဂါနဲ႕အတူ ကပ္ပါးပိုး တမ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ guinea worm disease(Dracunculiasis)ေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ဖို႕ ႁကိဳးပမ္းေနပါတယ္။ 

ကေလးသူငယ္ ကာကြယ္ေဆးတိုက္ေကၽြးေရး

ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ပိုလီယုိကာကြယ္ေဆး တိုက္ေကၽြးေရးဆိုတာေတြ သတင္းစာထဲမွာ ဖတ္ၾကျမင္ေနၾကရတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အသံုးျပဳတဲ့ ပိုလီယိုကာကြယ္ေဆးOral poliovaccine(OPV)ဆိုတာ အစက္ခ်တိုက္ေကၽြးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ OPVမွာ ပိုလီယိုျဖစ္ေစတဲ့ ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးသံုးမ်ိဳးကို အားေလွ်ာ့ျပီး live-attenuated virus အျဖစ္ ထည့္ထားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ trivalent polio vaccineလို႕လည္း ေခၚတယ္။ ၁၉၆၁ခုနွစ္မွာ Albert Sabin ဆိုသူက စတင္ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က Sabin vaccineလို႕လည္း ေခၚတယ္။ ေဆးေၾကာင့္ ပိုလီယုိဗုိင္းရပ္စ္ပိုး သံုးမ်ိဳးလံုးကို ကာကြယ္ေပးမယ္။ အထူးသျဖင့္ type 2 polio virus အတြက္ အာနိသင္ပိုတယ္။ global polio eradication ကမာၻလံုးဆိုင္ရာတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ အစက္ခ်ပိုလီယိုကိုသာ အသံုးခ်တယ္။ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ဝင္ေရာက္လာတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ကို တားဆီးေပးသလို ဗုိင္ရပ္စ္ပိုး ပ်ံ႕နွံ႔ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးတယ္။ OPVေၾကာင့္ လူတဦးမွ တစ္ဦးသို႕ပ်ံ႕နွံ႔မႈမရွိေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္တယ္။ ဒါ့ျပင္ လအနည္းငယ္အတြင္း ေဆးေသာက္ထားသူစြန္႕လိုက္တဲ့ အညစ္အေၾကးကို ထိေတြ႕မိသူေတြဟာလည္း ေရာဂါျပီးသြားနိုင္တယ္။ OPV ပိုလီယိုကာကြယ္ေဆးကို အသက္ ၂လ၊၃လ၊၄လ အရြယ္ေတြကို အၾကိမ္ခြဲျပီး တိုက္ေကၽြးရတယ္။ primary courseလို႕ ေခၚပါတယ္။ ငါးနွစ္ေနရင္ စတုတၳေျမာက္ေဆးကို ေပးရတယ္။ ဒီေဆးေကၽြးျပီး (၁၀)နွစ္ၾကာတဲ့အခါ ေနာက္ဆံုးအၾကိမ္ booster dose ဆိုတာ ထပ္ေပးရတယ္။ ကာကြယ္ေဆးကို ပထမအၾကိမ္ေပးျပီးတဲ့အခါ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ခုခံအားရွိလာတယ္။ တတိယအၾကိမ္ေပးျပီးတဲ့အခါ ၉၅ရာခိုင္ႏႈန္းမကဟာ ေရာဂါပိုးကို ကာကြယ္လာနိုင္တယ္။OPVဟာ ေစ်းခ်ိဳတယ္။ စိတ္ခ်ရတယ္။ life-long immunity ရာသက္ပန္ ေရာဂါျပီးတယ္။ ေရာဂါပိုးအျဖစ္မ်ားတဲ့ေဒသေတြမွာ OPV ကိုသာ တုိက္ေကၽြးဖို႕ WHOက သတ္မွတ္ထားတယ္။ Oral poliovaccine(OPV) မွာ မေကာင္းတဲ့အခ်က္လည္း ရွိေသးတယ္။ ကာကြယ္ေဆးေၾကာင့္ ေျခ၊လက္ အေၾကာေသတာျဖစ္နိုင္တယ္။ vaccine-associated paralytic poliomyelitis (VAPP)လို႕ေခၚပါတယ္။  ေလ့လာမႈေတြအရ OPVကာကြယ္ေဆးေၾကာင့္ အေၾကာေသတာက လူ၂.၅သန္းမွာ တေယာက္ႏႈန္းသာရွိတာမို႕ အခ်ိဳးခ်ၾကည့္ရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအင္မတန္ နည္းပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ခုခံအားရွိျပီး ေရာဂါသံုးမ်ိဳးကာကြယ္တာကလည္း အားသားခ်က္ျဖစ္တယ္။ 

အစက္ခ်ေဆးမွ ထိုးေဆးသို႕

၂၀၀၀ျပည့္နွစ္ကစျပီး အေမရိကားမွာ OPVအစား IPV(inactivated polio vaccine) ထိုးေဆးကိုေျပာင္းလဲအသံုးျပဳခဲ့တယ္။ အေမရိကားလို ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ထားနိုင္တဲ့ နိုင္ငံေတြမွာ ေရာဂါပိုးအရွင္မပါဝင္တဲ့ IPVကိုသာ အသံုးျပဳေတာ့တယ္။ IPVကို ၁၉၅၅ခုနွစ္ကတည္းက Dr. Jonas Salkက စတင္ေဖာ္္ထုတ္ခဲ့တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Salk vaccineလို႕လည္း ေခၚတယ္။ ထိုးေဆးမွာ inactivated(killed) polio virus ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးအေသ (၃)မ်ိဳးကို ထည့္သြင္းထားတယ္။ ေပါင္(သို့)လက္ေမာင္းမွာ အသားေဆး ေပးရတယ္။ လူၾကီးမွာ ေဆးသံုးၾကိမ္(၀-၁လ-၁နွစ္)ေပးရတယ္။ ကေလးျဖစ္ရင္ (၂လ-၄လ-၆လ-၅နွစ္)အရြယ္မွာ ေဆးေလးၾကိမ္ေပးရတယ္။ မေကာင္းတဲ့အခ်က္က အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေရာဂါျပီးတာမ်ိဳးမရွိဘူး။ OPVထက္ (၅)ဆေလာက္ ေစ်းပိုၾကီးတယ္။ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ထားျပီးေဒသေတြမွာသာ အသံုးက်တယ္။ 

ျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာျပီလား

ဒီဖက္ေခတ္မွာ နိုင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ ပိုလီယိုေရာဂါျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။၂၀၁၃ ေနွာင္းပိုင္းကာလေတြမွာ ကင္ညာ၊အီသီယုိပီးယားနဲ႕ ဆိုမားလီးယားေဒသေတြမွာ ပိုလီယိုေရာဂါသည္ေတြ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ဆီးရီးယားမွာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တဲ့အခါ polio case အသစ္ေတြ ထပ္မံေတြ႕ရျပန္တယ္။ သန္႕ရွင္းတဲ့ ေသာက္သံုးေရမရရွိမႈ၊ပတ္ဝန္က်င္နဲ႕ တကိုယ္ေရ သန္႕ရွင္းမႈအားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ပိုလီယိုေရာဂါေတြ ျပန္ျဖစ္လာတယ္လို႕ ဆိုၾကတယ္။ ၂၀၁၄ခုနွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲမွာ အေမရိကန္နိုင္ငံ ကယ္လီဖိုးနီယားျပည္နယ္မွာ ပိုလီယိုနဲ႕ လကၡဏာတူတဲ့ ေျခလက္အေၾကာေသသူ ကေလးငယ္စုစုေပါင္း (၂၅)ဦးထိ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ နွစ္(၂၀)အတြင္း ပိုလီယိုေရာဂါေၾကာင့္ ေခါင္းခဲစရာျဖစ္လာတယ္။  ပိုလီယိုမ်ားေခါင္းျပန္ထလာျပီလား။ သို႕ေလာ၊သို့ေလာ ေတြးစရာျဖစ္လာတယ္။ ၂၀၁၁ တုန္းကလည္း တရုတ္နိုင္ငံမွာ ပါကစၥတန္တဆင့္ ကူးစက္လာတယ္လို႕ ေဖာ္ျပထားေသးတယ္။ ပိုလီယိုေရာဂါ အျမစ္ပ်က္ဖို႕ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံေတြရဲ႕ အေရးပါပံုကိုလည္း ေမ့ထားလို႕မရတာ အမွန္ပါပဲ။ ဘယ္လိုပဲဆိုဆို ပိုလီယိုကင္းစင္ ကမာၻတစ္ခြင္ျဖစ္ဖို့ ဆက္လက္ၾကိဳးပမ္းၾကရမွာေတာ့ ေသခ်ာေနပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

Health Care Journal(4.4.14)