မ်က္နွာအသားအေရပ်က္ဆီးေနလား

ဒီရက္ပိုင္း လိုင္းမတက္ျဖစ္တာအေတာ္ႀကာျပီ။ ေရးလက္စ ဝတၲဳကုိ အဆံုးသတ္ေနတာမို႔ အြန္လိုင္းလံုးဝမသံုးဖို႕ ကိုယိ့ဘာသာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ က်န္းမာေရးေဆာင္းပါး လံုးဝမေရး၊ ဂ်ာနယ္နဲ႕ သတင္းစာတိုက္ကို ၾကိဳေတာင္းပန္ထားရတယ္။ မေန႔က ဝတၲဳအေခ်ာသတ္ေရးျပီးသြားလို႕ အြန္လိုင္းျပန္တတ္လာေတာ့ မက္ေဆ့ခ်္မွာ ေမးထားတာေတြ စုျပံဳေနတယ္။ စိုးရိမ္တႀကီး ပုိ႕တဲ့စာေတြလည္းပါသလို က်နိးမာေရးေမးခြန္းေတြလည္း ပါတယ္။ 

က်န္းမာေရးေမးခြန္းထဲမွာ လူအေမးမ်ားဆံုးက ထိုင္းနိုင္ငံက အလွကုန္ပစၥည္းတခုကို ဝယ္သံုးျပီး ျဖစ္တဲ့ကိစၥနဲ႕ပက္သတ္တဲ့ေမးခြန္းပါ။ အမွန္ေျပာရရင္ ေဖ့စ္ဘြတ္နဲ႕ကင္းကြာတာ သံုးပတ္နီးပါးရွိတာမို႕ အဲဒီအေၾကာင္းေတြ ဘာဆိုဘာမွမသိပါ။ ေမးသူမ်ားလို႕ ျပန္ရွာဖတ္ရတယ္။အဲဒီထဲမွာ တေယာက္ေမးထားတာလည္း ဝမ္းနည္းစရာ။ ဓာတ္ပံုေလး နွစ္ပံုပုိ႔ျပီး မ်က္နွာတခုလံုး ဝက္ျခံေတြနဲ႕ အရင္ကလို မ်က္နွာမ်ိဳး ျပန္ျဖစ္အာင္ ဘာဆက္လုပ္ရမွာလဲတဲ့။ အခု
စိတ္ဓာတ္အရမ္းက်ေနျပီး ကုိယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသခ်င္ေလာက္ေအာင္ခံစားေနရပါတယ္တဲ့။ စိတ္မေကာင္းတာနဲ႕ အဲဒီေန႔ကပဲ ေဆာင္႐န္၊ ေရွာင္ရန္ နညိးနည္းေရးျပီး ပို႕ေပးခဲ့တယ္။ တျခားေမးသူေတြကလည္း အဲဒီအေၾကာင္းပါပဲ။ အခု အဲဒီကိစၥနဲ႕ပက္သတ္ျပီး နညိးနည္းေရးပါမယ္။

ဒီေဆာင္းပါးမွာ လိမ္းေဆးမွာပါတဲ့ ပစၥည္းေတြကုိ ျငင္းခံုေနမွာ မဟုတ္ပဲ စတီးရိြဳက္ပါတဲ့ အလွကုန္ပစၥည္းေတြ အလြန္အကၽြံသံုးစြဲျပီး ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ အေရျပားကို ဘယ္လိုျပန္လညိ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းမလဲ ဆိုတာ အဓိကေျပာပါမယ္။ တကယ္ေတာ့ ဆရာဝန္ေတြကုိယ္တိုင္ အေရျပားေရာဂါကုတဲ့အခါ စတီးရိြဳက္သံုးဖို႕ ေတာ္ေတာ္ေလးစဥ္းစားရတယ္။ စတိီးရိြဳက္ဆိုတာ သံုးတတ္ရင္ ေဆး၊ မသံုးတတ္ရင္ ေဘးျဖစ္တဲ့ ေဆးတမ်ိဳးပါ။ အဲဒီအေၾကာင္း ဂ်ာနယ္တေစာင္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးနွစ္ေလာက္က တခါေရးခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီတုန္းစတီးရိြဳက္ေသာက္ေဆးအေၾကာင္းပါ။ အခု လိမ္းေဆးအေၾကာင္း ဆက္ေရးပါမယ္။

အလွကုန္ပစၥည္းေတြမွာ စတီးရိြဳက္အနည္းနဲ႕အမ်ား ပါေလ့ရွိတယ္။ ဒါမွလည္း ဝယ္ယူသံုးစြဲသူသေဘာက် အာနိသင္က ခ်က္ခ်င္းသိသာမွာကုိး။ အထူးသျဖင့္ အေရျပားလိမ္းေဆးေတြမွာ အသားအေရ ခ်က္ခ်င္းေခ်ာေမြ႕ျပီး ျဖဴေဖြးသြားတယ္ဆိုတာ စတီးရိြဳက္ပါလို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ေရတိုမွာေတာ့ ဝမ္းသာစရာၾကီး။ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္သံုးရင္ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္လာတာ လူသိနည္းတယ္။ ျဖတ္လိုက္တာနဲ႕ အေရျပားက ရစရာမရွိေအာင္ ပ်က္ဆီးသြားတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပ်က္ဆီးမလဲဆိုတာ ပါဝင္တဲ့ စတီးရြိဳက္အျပင္းအေပ်ာ့နဲ႕ဆိုင္တယ္။ ဒီထဲမွာ clobetasol ပါတဲ့ေဆးေတြက အျပင္းဆံုးပဲ။ hydrocortisone ပါတဲ့ေဆးေတြက အဲေလာက္မျပင္းဘူး။ မျပင္းတာေတာင္ သံုးဖို႔သတိထားရတယ္။

စတီးရိြဳက္ေဆးေတြက အေရာင္က်ေစတာ မွန္တယ္။ ေန႔စဥ္သံုးရင္ အသားအေရပါးျပီး ေသြးေၾကာေလးေတြ ေပၚလာတတ္တယ္။ အဲဒီထက္ပိုဆိုးတာက အဆီထုတ္လုပ္မႈကို အဆမတန္မ်ားေစတာမို႕ ဝက္ျခံေတြ ထြက္လာတယ္။ သံုးေနတုန္းေတာ့ မသိသာဘူး။ ရပ္လိုက္ရင္  ဝက္ျခံေတြ ပရပ်စ္ထြက္လာလိမ့္မယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္က အယံုလြယ္တာပဲ၊ ဒီ ပစၥည္းသိပ္ေကာင္းတယ္ဆုိရင္ ဝယ္သံုးခ်င္ႀကတာ ထံုးစံလိုျဖစ္ေနျပီ။ တျခားနိုင္ငံေတြလညိး သိပ္ေတာ့မထူးပါ။ အထူးသျဖင့္ လွတပတ ေမာ္ဒယ္ေလးေတြနဲ႕ ေႀကျငာတယ္ဆို သိပ္သံုးခ်င္တာပဲ။ တကယ္က အဲဒီေမာ္ဒယ္မင္းသမီးေတြက ဒီေဆးမသံုးခင္ကတည္းက လွျပီးသားပါ။ဒါေပမယ့္ ေစ်းကြက္သေဘာအရေတာ့ အဲလို ေၾကျငာမွေပါက္မွာကုိး။ ေမာ္ဒယ္သေဘာက ေငြရရင္ ေၾကျငာေပးရမွာ။ သူ႔တို႔ကုိလည္း အျပစ္တင္မရပါ။ ကုိယ့္လူမ်ိဳးက တျခားသူေတြထက္ နညိးနည္း ပိုတာေလးရွိတယ္။ ေစတနာလြန္ကဲတာပါ၊ ကုိ္ယ္သံုးလို႕ ေကာင္းရင္ သူမ်ားလည္း သိပ္သံုးေစခ်င္တာပါ။ ေနာက္မွာ ျဖစ္လာမယ့္ဆိုးက်ိဳး ဘယ္ေတာ့မွ ထည့္မတြက္ၾကပါ။ အဲဒီမွာပဲ ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံစားရတယ္။  

ကၽြန္ေတာ့္အထင္ အခုထိုင္းနိုင္ငံထုတ္တယ္ဆိုတဲ့ အလွကုန္ပစၥည္းထဲမွာ စတီးရြိဳက္ပါဖို႕မ်ားပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျဖစ္တဲ့ပံုစံေတြက အဲဒီကျဖစ္တဲ့ ဝက္ျခံေတြနဲ႕ ပံုစံတူလို႕ပါ။ စတီးရိြဳက္လိမ္းေဆးေတြသံုးျပီး ျဖစ္တဲ့ ဝက္ျခံကို steroid induced rosacea ေခၚတယ္။ steroid acne ဆိုတာလည္းတခုရွိေသးတယ္။ ဒီ နွစ္ခုက မတူပါ။ steroid acne ဆိုတာ စတီးရိြဳက္ေသာက္ေဆးေတြ အလြန္အကၽြံေသာက္ျပီး ျဖစ္တာကို ေခၚတာ။ ဒီေနရာမွာ steroid rosacea အေႀကာင္း ဦးစားေပးေဖာ္ျပပါမယ္။ 

ေဆးပညာမွာ မ်က္နွာရဲတာကို rosacea ေခၚတယ္။ ေသြးေၾကာေတြ ပါးျပီးက်ယ္လာ၊ ေဖာင္းလာလို႕ျဖစ္တယ္။ စတီးရိြဳက္ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးပါ။ အရင္ဆံုး လိမ္းတဲ့ေနရာက ရဲလာလိမ့္မယ္။ ေနာက္ေျခာက္ေသြ႕ယားလာမယ္။ ဒါစတိီးရိြဳက္သံုးသူတိုင္း ျဖစ္တဲ့ ကနဦးေျပာင္းလဲမႈပါ။ ျပီး႐င္ အဆီဂလင္းေတြ ပြားမ်ားလာျပီး အဆီထြက္မ်ားလာတယ္။ အဆီမ်ားတဲ့အသားေရဟာ ဝက္ျခံေပါက္တာ လူတိုင္းသိတယ္။ အဆီနဲ႕အတူ ေရာဂါ ပုိးမႊား၊ အညစ္အေႀကးေတြ ကပ္ညွိလာတယ္။  ဗက္္တီးရီးယားနဲ႔ ဖုန္ေတြက ေမႊးညွင္းေပါက္ကိုပိတ္ဆို႕ေစတယ္။ ဗက္တီးရီးယားေတြ ခိုေအာင္းတာနဲ႕ ဝက္ျခံဆိုတာ ျဖစ္တယ္။ အရင္ဆံုး pastuleေခၚတဲ့ ျပည္တည္ဖု ေသးေသးေလးေတြ စေပါက္လာတယ္။ သံုးတာႀကာတာနဲ႕အမွ် ပုိဆုိးလာျပီး မ်ကိနွာတျပင္လံုးရဲျပီး အဖုပိန္႕ေတြ ထြက္လာလိမ့္မယ္။ သံုးတာ ျဖတ္လိုက္႐င္ ဆုိးက်ိဳးေတြ သိသိသာသာ ျဖစ္လာျပီ။ 

အဆီမ်ားတဲ့ ဝက္ျခံက သိပ္သိသာတယ္။ အဖုပိန္႕ အနီဖုႀကီးေတြ ထလာတာမ်ိဳး။ သံုးတဲ့ဧရိယာက်ယ္သေလာက္ မ်က္နွာတျပင္လံုးျဖစ္နိုင္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ ခုခံအားဆိုတာ ရွိတယ္။ ခုခံအားစနစ္မွာ cytokine ထြက္လာရင္ ေရာင္ရမ္းျခင္းကို ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလာေလာဆယ္ မသိသာေသးပါ၊ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အေရာင္က်ေစတဲ့ စတီးရိြဳက္သံုးထားတာကုိး။ သံုးတဲ့ေဆးကုိ ရပ္လိုက္ရင္ေတာ့ ငရဲစက်ပါျပီ။ ေစာေစာက ျမံဳေနတာေတြျပန္ ထလာလိမ့္မယ္။ အဂၤလိပ္လို rebound flare ေခၚတယ္။ ေဘာလံုးတလံုးကုိ ပုတ္လိုက္ရင္ အေပၚျပန္တက္လာတာကို rebound လို႕သံုးတယ္။ ျမန္မာလို ျပန္ကန္ထြက္လာတာတဲ့။ ဒီအေျခေနက အဆိုးဆံုးပဲ။ ျမံဳေနတာေတြ ျပန္ကန္ျပီး မ်က္နွာတျပင္လံုး ရစရာမရွိေအာင္ အဖုပိန္႕ေတြ ထြက္လာလိမ့္မယ္။ 

လိမ္းတဲ့ ေဆးထဲမွာ အားျပင္းတဲ့ စတီးရိြဳက္သံုးေလ အေျခအေနျဖစ္နိုင္ေခ်ပိုမ်ားေလပဲ။ ေဆးထဲမွာ clobetasol လို ျပင္အားအမ်ားဆံုးသံုးထားရင္ေတာ့ ကုဖို႔ ပုိခက္တယ္။ ဒီလို ေျပာင္းလဲမႈေတြက စတီးရိြဳက္တင္လားဆိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ tacrolimus , pimecrolimus cream လို နွင္းခူအေရျပားမွာ သံုးတဲ့ေဆးေတြလည္း ဒီတိုင္းျဖစ္တယ္။ အဆုိပါေဆးေတြက ပံုမွန္အားျဖင့္ နွစ္ပတ္ထက္ ပိုသံုးသင့္တဲ့ေဆးေတြ မဟုတ္ၾကပါ။ ဆရာဝန္ညႊန္မွ သံုးရတယ္။

ကိစၥတခု ျဖစ္သြားရင္ ကုသဖို႕နဲ႕ ေနာင္မျဖစ္ဖို႔ပဲ လုပ္ရေတာ့မယ္။ ဘာဆက္လုပ္မလဲ။ သံုးေနတဲ့ေဆးကို ေသခ်ာေပါက္ ျဖတ္ပစ္ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီတိုင္းျဖတ္လို႕မရပါ။ ပညာရွိနည္းနဲ႕ ေဆးကို ေျဖးေျဖးခ်င္း အႀကိမ္ေရတြက္ေလွ်ာ့ျပီး ျဖတ္ပါ။ ဒီေနရာမွာ လိုအပ္ရင္ စတီးရိြဳက္အေပ်ာ့စား hydrocortiaone (သုိ႔)  bethamethasone အစားထိုးျပီး ျဖတ္လို႕ရတယ္။ ပံုမွန္ကေတာ့ မသံုးသင့္ပါ။ ၾကားထဲမွာ အဆီပါတဲ့ေဆး လံုးဝမသံုးရပါ။ အဆီပါတဲ့အစားအေသာက္ေတြ လံုးဝေရွာင္ႀကဥ္ရမယ္။ ေသာက္ေဆးထဲမွာ ပုိးသတ္ေဆး tetracycline (သုိ႔) doxycycline ေသာက္ေဆးကို အခ်ိန္ၾကာစြဲေသာက္သင့္တယ္။tetracycline 250mg (သုိ႕) doxycycline 100mg တေန႕နွစ္ႀကိမ္ အနည္းဆံုး သံုးလေသာက္ရမယ္။tetracyclineရဲ႔တျခားအားသာခ်က္က အဆီထုတ္လုပ္မႈ ေလွ်ာ့နည္းေစတာျဖစိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္နဲ႕ (၈)နွစ္ေအာက္ာကေလးေတြမွာ မသံုးရပါ။ 

မ်က္နွာျပင္ရဲတာ ပူတာ အေရျပားေျခာကိေသြ႕တာ အတြက္ ေရဓာတ္အေျခခံ aquaphor oinment သံုးပါ။ အဆီပါတဲ့ မိတိကပ္ေအာက္ခံ ဘာဆိုဘာမွမသံုးပါနဲ႕။ ပံုမွန္အသားအေရျဖစ္တဲ့ထိ ဘာမွမသံုးပဲ ဒီတိုင္းထိထားပါ။ မ်က္နွာ ေျခာက္ေသြ႔ရင္ ရွားေစာင္းလပ္ပက္ကို ထက္ျခမ္းျခမ္းျပီး မ်က္နွာေပၚတင္ေပးပါ။ ၾကားထဲမွာ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္သင့္တယ္။ မ်က္နွာရဲတာအတြက္ ေရခဲကုိ သံုးနိုင္တယ္။ အေရျပားသိပ္ယားယံလာရင္ fexofenadine 120mg တေန႕ တလံုးေန႕စဥ္ေသာက္နိုင္တယ္။အေရျပားသစ္ဖြဲ႔စည္းဖို႕ vitamin A, C, E ပါတဲ့ antoxyl forte(သုိ႔) Axiona ေဆးမ်ိဳးေသာက္ပါ။ Biotin 5mg က အေရျပားအတြက္ေကာင္းတယ္။ 

ကုသနည္း

ေလ့လာမႈေတြအရ Tacrolimus ointment 0.03% တေန႕ နွစ္ႀကိမ္ တစ္လေလာက္ လိမ္းျပီး doxycycline 100mg တေန႕ နွစိႀကိမ္ သံုးလ ေသာက္ရင္ အမ်ားစု သက္သာလာတယ္။ မသက္သာေသးရင္ doxycycline တေန႕တစ္လံုး (၆)လ ဆက္ေသာက္ရမယ္။ ဒီေဆးနွစ္မ်ိဳးနဲ႕  ျပန္ေကာင္းလာနိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဝမ္းသာအားရမလုပ္ပါနဲ႕။ ဆက္ဖတ္ပါဦး။ doxycycline က ပုိးသတ္ေဆးမို႕ျပႆနာမရွိေပမယ့္ tacrolimusက ခုခံအားကုိ က်ဆင္းေစတာမို႔ တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ ပိုဆိုးလာတာရွိတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး သတိထားရတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကၽြမ္းက်င္ဆရာဝန္လိုတယ္။ ကုိုယ့္ဘာသာ ေသာက္ဖို႕မစဥ္းစားပါနဲ႕။ acne rosaea လို အဆိုးဆံုးဝက္ျခံဖုေတြမွာ isotretinoin(accutane)ေသာက္ေဆးမ်ိဳး ေပးနိုင္တယ္။ ဒီေဆးက vitamin A toxic dose မို႔ အေရျပားဆရာဝန္ေတြက လြဲရင္ မသံုးသင့္ပါ။

ဆရာဝန္မျပပဲ မိမိဘာသာ ကုသခ်င္တယ္ဆိုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္နွာကို ဘာမွမသံုးပဲ ဒီတိုငိးထားလိုက္ပါ။ ေနာက္ဆံုး tonar ကအစ မသံုးပါနဲ႕။ ေသာက္ေဆးထဲမွာ tetracycline (သုိ႕) doxycycline သံုးလေသာက္ပါ။ လိမ္းေဆးထဲမွာ metrogel တေန႕နွစ္ႀကိမ္လိမ္းလို႔ရတယ္။ အစိုဓာတ္ထိန္းတဲ့ aquaphor oinment နဲ႕ vaseline ကုိ ညစဥ္ ပါးပါးေလးလိမ္းျပီး အိပ္ပါ။ ဘာမွမရွိရင္ zinc oxide လိမ္းပါ။ မ်က္နွာရဲျပီး အေရျပားေျခာက္ေသြ႕ရင္ ရွာေစာင္းလက္ပပ္အနွစ္ကို ညဖက္ သံုးနိုင္တယ္။ အေရျပား ပူတာမ်ိဳးရွိရင္ ေရခဲဝတ္ကပ္္လုိ႕ရတယ္။ ဗီတာမင္ စီနဲ႔အီးပါတဲ့ ေဆးမ်ိဳးထည့္ေသာက္ပါ။

ဘာေတြေရွာင္မလဲ

(၁) ေနပူထဲသြားတာေရွာင္ပါ၊ အျပင္သြားရင္ အေဆာင္းအကာ ယူသြားပါ။

(၂) ပူတဲ့စပ္တဲ့ အစားအေသာက္၊ အဆီမ်ားတဲ့ အစားအစာ လံုးဝေရွာင္ပါ။

(၃) အခ်ိဳကဲတဲ့အစားအေသာက္ ေရွာင္ပါ။ ေကာ္ဖီ၊လက္ဖက္ရည္၊ ဂတ္စ္ပါတဲ့အခ်ိဳရည္။

(၄) အရက္၊ ဘီယာ၊ဝိုင္ လံုးဝမေသာက္သင့္ပါ။ 

(၅) အေၾကးခြံပါတဲ့ငါး၊ ပင္လယ္စာ၊ ပုဇြန္စတာေတြ ေရွာင္ပါ။

(၆) အဆီပါတဲ့ လိမ္းေဆး လံုးဝမသံုးရပါ။

ေပ်ာက္ကင္းဖို႔ဘယ္ေလာက္ၾကာနိုင္လဲ

ပံုမွန္အားျဖင့္ သံုးလေနရင္ ထူးျခားလာျပီ။ အမ်ားစုက ၆လ-၁နွစ္ေလာက္ေနရင္ ေပ်ာက္ကင္းနိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့သူေတြကုိ အားေပးခ်င္တာက စိတ္အားမေလွ်ာ့ပါနဲ႕။ စနစ္တက်ေနထိုင္ကုသရင္ သက္သာလာမွာပါ။ အေရျပားတေထာက္စာဟာ လူတေယာက္အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္တာမို႕ ေနာက္ဆိုဂရုစိုက္ေစခ်င္တယ္။ လွပေခ်ာေမြ႕တဲ့ မ်က္နွာေလးေတြ ျပန္လည္ပိုင္ဆိုင္နိုင္ၾကပါေစ။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၂၄.၁.၁၆

တျခား ေဆာင္းပါးမ်ား

ဝက္ျခံေပ်ာက္နည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး -  http://drayeminhtoo.blogspot.com/2015/02/blog-post.html

ဆိုးတဲ့ ဝက္ျခံအတြက္ေဆး - http://medicineworldmyanmar.blogspot.com/2015/03/acnotinisotretinoin-10-mg.html

ဝက္ျခံအမာရြတ္ေပ်ာက္ေအာင္ - http://medicineworldmyanmar.blogspot.com/2015/03/blog-post_49.html

တက္ထြာဆိုက္ကလင္း -http://medicineworldmyanmar.blogspot.com/2015/03/tetracycline.html

စတီးရြိဳက္အလြန္အကၽြံသံုးျခင္း ေနာက္ကြယ္ - http://drayeminhtoo.blogspot.com/2013/02/steroid.html