ေႏြရာသီနဲ႕ အပူ

(၂၁)ရာစုဟာ လူသမိုင္းရဲ႕ အပူျပင္းဆံုးကာလေတြလို႕ ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ ပူျပင္းတဲ့ေႏြရာသီေရာက္တဲ့အခါ အပူနဲ႕ ပက္သက္တဲ့ ရာသီေပၚေရာဂါေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အပူထုတ္လုပ္မႈမ်ားျခင္း(သို႕) အပူဆံုးရံႈးမႈမလံုေလာက္ျခင္းေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ကို ေျပာင္းလဲေစတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျပင္ပအပူခ်ိန္ ဘယ္ေလာက္ေျပာင္းေျပာင္း ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ ေျပာင္းလဲေလ့မရွိဘူး။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ဟာ 98.6° F (37° C) ရွိပါတယ္။ core temperature ေခၚတဲ့ ဝမ္းတြင္းအပူခ်ိန္က 100.4° F (38° C) ေလာက္ထိ ရွိတယ္။ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္အတက္အက်ကို အာရံုခံနာ့ဖ္ေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးပါတယ္။ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြက ဦးေနွာက္ရဲ႕ သိစိတ္မဲ့ လံႈ့ေဆာ္မႈေတြက ျဖစ္လာျပီး အေရျပားက လုပ္ေဆာင္ေပးတယ္။ အေရျပားရဲ႕ အေရးၾကီးလုပ္ေဆာင္မႈေတြထဲမွာ ေရာဂါပိုးမႊားေတြ ကာကြယ္ဖို႕နဲ႕ အပူထိန္းဖို႕က အဓိကျဖစ္တယ္။ 

ေနေလာင္ဒဏ္က ကာကြယ္ဖို႕ အေရျပားရဲ႕ melaninဓာတ္က အေရးပါတယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ကာကြယ္ဖို႕ ေနေလာင္တာနဲ႕ melaninက ထြက္လာတယ္။ ေနပူထဲသြားပါမ်ားရင္ အသားညိဳလာတာ melanin ဓာတ္ေၾကာင့္ပါ။ အေရျပားပါးတဲ့သူ၊အသားျဖဴတဲ့သူေတြမွာ ဒီဓာတ္နည္းတယ္။ အလားတူခႏၶာကိုယ္ကို ေအးျမေအာင္လုပ္ဖို႕ အေရျပားရဲ႕ ေခၽြးဂလင္းေတြက အေရးၾကီးတယ္။ အပူခ်ိန္တက္လာတာနဲ႕တျပိဳင္နက္ ခႏၶာကိုယ္ကို ေခၽြးထြက္ျပီး ေအးျမေအာင္လုပ္ေပးတယ္။  ေခၽြးထြက္မ်ားရင္ ေရနဲ႕အတူ ဆားဓာတ္ေတြလည္း ပါသြားတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဆားဓာတ္ဆိုတာ ဆိုဒီယမ္တမ်ိဳးတည္းကို ေျပာတာ မဟုတ္ဘူး။ ပိုတက္စီယမ္၊ကလိုရိုက္စတဲ့ ဓာတ္ေတြလည္း အက်ံဳးဝင္တယ္။ 

လူတေယာက္ဟာ ေန႕စဥ္ေန႕တိုင္း ခႏၶာကုိယ္က ေရ၂လီတာခြဲနီးပါး(2500ml) ဆံုးရံႈးေနပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ဆီးကတဆင့္ဆံုးရံႈးတဲ့ ေရပမာဏ 1500 ml ေလာက္ရွိတယ္။ ဝမ္းကေနေရ 150 ml၊ ေခၽြးထြက္ရာကေနေရ 350 ml နဲ႕ အသက္ရႈရိႈက္ရာက ေရဓာတ္ 400 mlေလာက္ ဆံုးရံႈးေနပါတယ္။ ဆံုးရံႈတာနဲ႕ကာမိေစဖို႕ ျဖည့္တင္းရတယ္။

ေရဘယ္ေလာက္ေသာက္မလဲ။ အလြယ္ တြက္ခ်က္လို႕ရပါတယ္။ အရင္ဆံုး မိမိ ခႏၶာကုိယ္အေလးခ်ိန္(kg)ကို ၂၀နဲ႕ ေျမွာက္ပါ။ ျပီးရင္ ၁၅၀၀ထပ္ေပါင္းရင္ ေန႕စဥ္ေသာက္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့ေရပမာဏကို ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ အေလးခ်ိန္ ကီလို(၅၀)ရွိတဲ့ လူတေယာက္ဟာ ေရ ၂၅၀၀ မီလီလီတာ(2500ml)ေလာက္ ေန႕စဥ္ေသာက္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေရသန္႕ဗူး ၂ဗူးခြဲနဲ႕ ညီမွ်ပါတယ္။ ေႏြရာသီအပူလြန္ကဲတဲ့ေဒသေတြမွာ ပံုမွန္ထက္ ေရ(၁)လီတာေလာက္ ပိုေသာက္ရဦးမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေႏြရာသီမွာ တရက္ကို ေရသံုးဗူးခြဲေလာက္ ဝင္ေအာင္ ျဖည့္တင္းသင့္တယ္။ 

ေခၽြးထြက္မ်ားတာနဲ႕ တျပိဳင္နက္ ဓာတ္ဆားရည္ ေသာက္သင့္တယ္။ ဓာတ္ဆားတထုပ္ ထည့္ရမယ့္ ပမာဏမတူဘူး။ BPI ဓာတ္ဆာာထုပ္ဆိုရင္ ေရ (၁)လီတာနဲ႕ ေဖ်ာ္ျပီး (၂၄)နာရီအတြင္း ကုန္ေအာင္ ေသာက္ရတယ္။ သီးစံုဓာတ္ဆားကေတာ့ အားကစားသမားေတြ အတြက္ ပိုသင့္ေတာ္တယ္။ သီးစံုဓာတ္ဆားေဖ်ာ္တဲ့အခါ ေရဖန္ခြက္တခြက္စာ(200ml)နဲ႕ ေရာျပီးေဖ်ာ္ ေသာက္ပါ။ ပူျပင္းတဲ့ရာသီေၾကာင့္ ဆားဓာတ္ခမ္းေျခာက္သူေတြဟာ BPI ဓာတ္ဆားကိုသာ ေဖ်ာ္ေသာက္ေပးသင့္တယ္။ေနာက္ျပီး ပူျပင္းတဲ့ေဒသေတြမွာ ေရေအးထက္ ရိုးရိုးေရကိုသာ ေသာက္ေပးသင့္တယ္။

ခႏၶာကိုယ္ အပူတက္လာရင္ ဘာလုပ္မလဲ

အပူခ်ိန္၁၀၃ဒီဂရီထက္မ်ားရင္ ေရခဲဝတ္ကို ညွစ္ျပီး နဖူး၊ခ်ိဳင္း၊ေပါင္ျခံ စတဲ့ေနရာေတြကို တင္ေပးထားပါ။ တစ္နာရီအတြင္း ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ကို အနည္းဆံုး ၁၀၂ဒီဂရီေရာက္ေအာင္ အျမန္ခ်ေပးရပါမယ္။ အပူတက္ေနခ်ိန္မွာ ေဆးေပးတာထက္ ျပင္ပအကူအညီနဲ႕ အပူခ်ေပးတာမ်ိဳး လုပ္သင့္တယ္။ အရင္ဆံုး ေအးတဲ့ေနရာေခၚသြားပါ။ ျပီးရင္ လူနာရဲ႕ အဝတ္အစားေတြကို ခၽြတ္ျပီး အေအးေပးပါ။ သတိလစ္ေနရင္ မ်က္နွာကို ဘယ္ဘက္ေစာင္းပါ။ဦးေနွာက္ေသြးေလွ်ာက္ေအာင္ ေျခရင္းပိုင္းကို ျမွင့္ထားပါ။ ေလးနာရီအတြင္း ေရအနည္းဆံုး (၂လီတာ)ဝင္ေအာင္ ျဖည့္ေပးသင့္တယ္။  ေရဓာတ္ဆံုးရံႈးမႈကို ပါးစပ္က မျဖည့္နိုင္ရင္ ဒရစ္လိုင္းတင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အေျခအေနကို (၂၄)နာရီအတြင္း ေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။ လိုအပ္တဲ့ ေရဓာတ္၊ဆားဓာတ္ကို ေနာက္ထပ္(၂၄)နာရီထိ ထပ္ျဖည့္ုရပါမယ္။ ျပင္းျပင္းထန္ထန္လႈပ္ရွားျခင္း၊အားကစားလုပ္ျခင္းမွ အနည္းဆံုး (၃)ရက္ေလာက္ ေရွာင္ထားသင့္ပါတယ္။ 

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ

ေလေအးေပးစက္တပ္ထားတဲ့ အခန္းမွာေနပါ။ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေလ့က်င့္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ အေရာင္ရင့္တဲ့ အဝတ္အစားေတြထက္ ေဖ်ာ့တဲ့အေရာင္မ်ိဳး ေရြးဝတ္ပါ။

ေပါ့ပါ့းေခ်ာင္ခ်ိတဲ့ ခ်ည္ထည္အဝတ္မ်ိဳး ဝတ္ပါ။အျပင္ထြက္ရင္ အေဆာင္းအကာ တမ်ိဳးမ်ိဳး ယူသြားပါ။ (၃)နွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကိုက ကားထဲမွာ အလံုပိတ္မထားခဲ့ပါနဲ႕။ေန႕ခင္း အလံုပိတိထားတဲ့ကားထဲမွာ ၁၅မိနစ္ေလာက္ေနရံုနဲ႕ အပူခ်ိန္ဟာ  ကားတြင္းအပူခ်ိန္ဟာ ၂၇ဒီဂရီကေန ၄၉ဒီဂရီအထိ တက္လာနိုင္လို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ နွလံုးေရာဂါ၊အတက္ေရာဂါရွ္သူမ်ား အျပင္မထြက္သင့္ဘူး။သက္ၾကီးရြယ္အို၊ကေလးသူငယ္ေတြကို အထူးဂရုစိုက္သင့္တယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၁၆.၃.၁၅)