သင္ဘာ့ေၾကာင့္ ဝက္ျခံထြက္ေနသလဲ

အစားအေသာက္နဲ႕ ဝက္ျခံဟာ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ အေရျပားက်န္းမာေရးမွာ အစားအေသာက္က အေရးပါသလိုစားေသာကိေနထုိင္ပံုမမွန္ရင္ ဝက္ျခံထြက္တတ္တယ္။ေခတ္သစ္ေဆးပညာ႐ဲ့ ဖခင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ hippocrates က "let food be your medicine and let medicine be your food" အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္း အစာဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ အစားအေသာက္ဟာ လူတေယာက္႐ဲ႔ က်န္းမာေရးကို မ်ားစြာေျပာင္းလဲနိုင္သလို အလွအပအတြက္လည္း အေရးပါတယ္။

အေရျပားမွာ ေမႊးညွင္းေပါက္က အေရးႀကီးတယ္။ ေခၽြးဂလင္းနဲ႕ ေမႊးညွင္းေပါက္ ကလြဲရင္ က်န္တဲ႕ေနရာေတြဟာအလံုပိတ္ျဖစ္ပါတယ္။  ေမႊးညွင္းေပါက္မွန္သမွ် လူ႔အေရျပားအတြင္းပိုင္း အဆီလႊာရဲ႕ ေအာက္ဖက္ကေန ထြက္လာတယ္။ အဆုိပါေမႊးညွင္းေပါက္(hair follicles)ဟာ အဆီဂလင္း(sebaceous gland)ေတြနဲ႕ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။အဆီဂလင္းရဲ႔တာဝန္က အဆီတမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ sebumကို ထုတ္ေပးျပီး အေရျပားနဲ႕ ဆံပင္ကို အစုိဓာတ္ရေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးပါတယ္။ 

ပံုမွန္အားျဖင့္ အဆီ(sebum)ထဲမွာ triglycerides (40-60%), cerides (19-26%), squalene(11-15%) နဲ႔ ကုိလက္စေတာအနည္းအက်ဥ္းပါဝင္တယ္။ လက္ဖဝါး၊ေျခဖဝါးကလြဲရင္ လူ႕ခႏၶာကုိယ္တစ္ခုလံူးမွာ ေမႊးညင္းေပါက္ေတြ ရွိပါတယ္။ ျပႆနာကလည္း အဲဒီေမႊးညွင္းေပါက္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေမႊးညင္းေပါက္ပိတ္ဆုိ႕ရင္ ဝက္ျခံထြက္လာတယ္။ လူပ်ိဳေပါက္အရြယ္မွာ လူငယ္အမ်ားစု ဝက္ျခံထြက္ေလ့ဂွိပါတယ္။ ဒီအရြယ္မွာ testosterone နဲ႕ estrogen ထက္ growth hormone အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ပုိျဖစ္တတိၾကတယ္။ အစားအေသာက္ကလည္း ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲကို ျဖစ္ေစျပီး အဆီဂလင္းထုတ္လုပ္မႈကုိ မ်ားေစနိုင္တယ္။

လူ႔အေရျပားဟာ ေျခာက္ေသြ႕ပ်က္ဆီးလြယ္တယ္။ ပ်က္ဆီးတဲ့ဆဲလ္ေသေတြဟာ  တစ္လတစ္ခါ ကြာက်ရတယ္။ကြာက်တဲ့ ဆဲလ္ေနရာမွာ ဆဲလ္အသစ္က ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ ဆဲလ္ေသကြာက်မႈနည္းတာလည္း မေကာင္းပါဘူး။ ဆဲလ္ေဟာင္းေတြက အဆီဂလင္းကို ပိတ္ဆို႔မွာမုိ႔ ဝက္ျခံထြက္နိုင္ေခ် မ်ားလာပါတယ္။ ေျပာစ႐ာေနာက္တခ်က္က မ်က္နွာအဆီျပန္ျခင္းပါ။ မ်က္ႏွာအဆီျပန္ရင္ အေရျပားေစးကပ္လာၿပီး ဖုန္၊ပုိးမႊားေတြက ေမႊးညွင္းေပါက္ေတြမွာ ပိတ္ဆို႔ပါမယ္။ ဝက္ျခံျဖစ္ေစတဲ့ propionibacteria ဟာ ေအာကိစီဂ်င္မရွိတဲ့ အေနအထားမွာ ေကာင္းစြာေပါက္ဖြားႏိုင္တယ္။ ဗက္တီးရီးယားစတင္ေပါက္ဖြားတာနဲ႔ အဆီဂလင္းေရာင္ၿပီး ဝက္ျခံဖုထြက္လာတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အျပင္က keratin ဆဲလ္ေသနဲ႔ ပိတ္ဆ္ု႔ေနတာေၾကာင့္ ဝက္ျခံကို မျမင္ႏိုင္ေသးပါ။ ဒီအဆင့္ကို ျမံဳတဲ့အဆင့္လုိ႕ သတ္မွတ္တယ္။ ျမံဳေနတဲ့ ဝက္ျခံဟာ အေပၚယံဆဲလ္ေသကြာက်လာမွသာ ျပည္တည္နာ ဝက္ျခံအိတ္ကို စတင္ျမင္ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

keratin ဆိုတာ အေရျပားအျပင္လႊာ epidermis မွာရွိတဲ့ အမွ်ငိဓာတ္ပ႐ိုတင္း တမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ keratinocyte ေခၚတဲ့ ဆဲလ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတယ္။ ျမင္လြယ္ေအာင္ေျပာရရင္ ဆံပင္၊ေျခသည္း၊ လက္သည္း စတာေတြကိုkeratinနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတယ္။ လက္သည္း၊ေျခသည္းမွာ keratin (၇၇%)၊ ေရ(၁၈%) နဲ႔ အဆီ (၅%) ပါဝင္တယ္။ လက္သည္းဟာ keratin အလႊာ (၁၀၀)ေလာက္နဲ႕ အထပ္ထပ္ဖြဲ႕စည္းထားျပီး ေျခသည္းကေတာ့ အလႊာေပါင္း(၁၅၀)ေလာက္နဲ႔ အထပ္ထပ္ဖိအုပ္ထားတယ္။ ဆံပင္မွာ keratin (၉၀%)၊ ေရဓာတ္(၉%)ပါဝင္ၿပီး ေရာင္ျခယ္ (၁%) ခန္႔သာ ပါဝင္တယ္။ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ ဆံသားမွာ ေရဓာတ္ပါဝင္မႈ ပိုနည္းပါမယ္။ တိရိစာၧန္ေတြရဲ႕ ေျခသည္း လက္သည္းေတြကလည္း keratin ေတြသာ ျဖစ္တယ္။ အေ႐ျပားမွာ keratin ေတြက မာေက်ာမႈမရွိပဲ ေျခသည္းလက္သည္းေတြကေတာ့အလႊာအထပ္ထပ္ ဖိသိပ္က်ပ္ညႇပ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားတာမို႔ မာေက်ာလွပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေရဓာတ္ပါဝင္မႈ နည္းတာေၾကာင့္ ပိုမိုထိခိုက္ပ်က္ဆီးလြယ္တယ္။

အေရျပားမွာ keratin ထုတ္လုပ္မႈ အဆမတန္မ်ားတာကို hyperkeratosis ေခၚပါတယ္။  အေပၚယံအေရျပားက တျဖည္းျဖည္း ထူလာမယ္။ ထူလာတဲ့အေရျပားဟာ အဆီဂလင္းကို သြားေရာက္ပိတ္ဆ္ု႔ရင္ ဝက္ျခံထြက္လာပါတယ္။hyperkeratosis မွာ salicylic acid ေတြက အသံုဝင္တယ္။ salicylic acid သာမက lactic acid, citric acid နဲ႕ glycolic acid ေတြကလည္း သံုးနိုင္တယ္။ အေပၚယံဆဲလ္ေသကို ကြာက်ေစတယ္။ keratin ထုတ္လုပ္မႈေလွ်ာ့ခ်ရာမွာvitamin A နဲ႔ zinc ရဲ႕ အခန္းကဏၭကုိလည္း မေမ့အပ္ပါ။ magnesium, vitamin D စတာေတြကလည္း ဝက္ျခံနဲ႔ အဆီဂလင္း ထုတ္လုပ္မႈေလွ်ာ့နည္းေစတယ္။ 

အေရျပား ေျခာက္ေသြ႕ယားယံျပီး အေၾကးခြံလန္တာမ်ိဳးဟာ omega 3 fatty acid ခ်ဳိ႕တဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လိုအပ္ရင္omega 3 လိုေဆးမ်ိဳး ေသာက္ရပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စားေသာက္ေနထိုင္မႈပံုစံအရ omega 6: omega 3 အခ်ဳိးအဆက 10 :1 ျဖစ္ေနပါတယ္။ အေရွ႕တိုင္းမွာေတာ့ 3:1 အခ်ဳိးအဆရွိတယ္။ omega 6 မ်ားတဲ့အစားအေသာက္ေတြဟာ pro-inflammatory mediator ကို ျမင့္တက္လာၿပီး ေရာင္ရမ္းဝက္ျခံကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္ ေရာင္ရမ္းဝက္ျခံေတြမွာ omega 3 သံုးနိုင္တယ္။

ဝက္ျခံကုသရာမွာ ဗီတာမင္ ေအက အသံုးဝင္တယ္။ Retinol (vitamin A), carotenoids(provitamin A), retinoids(vitamin A metabolites) ေတြကုိ ဝက္ျခံေပ်ာက္ေဆးအေနနဲ႕ သံုးျကတယ္။ ဝက္ျခံကုသတဲ့အခါMinocycline ေသာက္ေဆးက ဝက္ျခံကုိ ၆၆% ထိ ေလွ်ာ့က်ေစနိုင္ပါတယ္။ အဆီဖုဝက္ျခံမွာ vitamin Aနဲ႔ D ကအေရးႀကီးပါတယ္။  ဝက္ျခံအတြက္ vitamin A 10q000IU ေလာက္လိုအပ္ပါတယ္၊ ပံုမွန္အားျဖင့္ vitamin A ရဲ႕ ၁၂ ပံု ၁ပံုကပဲ ေသြးေၾကာထဲေရာက္တယ္။ 

သတၲဳဓာတ္ခ်ိဳ႔တဲ့မႈကလည္း ဝကိျခံကို ပ္ိုဆ္ိုးေစတယ္။ သြပ္ဓာတ္၊ ေကာ့ပါး၊ အုိင္အိုဒင္း စတာေတြဟာ ဝက္ျခံမေပါက္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးနိုင္တယ္။ ေန႔စဥ္ သြပ္ဓာတ္ 30mg ေသာက္ျခင္းဟာ ဝက္ျခံျဖစ္ပြားမႈကုိ (၅၀)ရာခုိင္နႈန္းနိးပါး ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေႀကာင့္ ဝက္ျခံထြက္ေနစဥ္ zinc 50mg တရက္ နွစ္ႀကိမ္ ေသာက္ရတယ္။ 

ဝကိျခံေပ်ာက္ဖုိ႔ အစာအိမ္ထဲကို ေကာငိးတဲ့ probiotic ပုိးမႊားေတြ ရွ္ဖုိ႕ လုိပါတယ္။ kombucha, ေဂၚဖီထုပ္ခ်ဥ္(sauerkraut) နဲ႕ ဆားရည္စိမ္သနပ္(pickles) ထဲမွာ probiotic ေတြပါတယ္။ ဆယ္လမြန္ငါးနဲ႕ အခြံမာသီးေတြထဲမွာအုိမီဂါသရီး ဖကိတီးအက္ဆစ္ေတြပါတယ္။ ဝက္ျခံအမာရြတ္နဲ႔ ေရာင္ရမ္းျခင္းကို သက္သာေစတယ္။

ဝက္ျခံတြင္ ေရွာင္သင့္သည့္ အစားအေသာက္မ်ား

(၁) ႏြားႏို႔ကလည္း ဝက္ျခံနဲ႕ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ႏြားနုိ႕ေသာကိျခင္းဟာ IGF-1 ပမာဏကုိ 10-20% ႏႈန္း ျမွင့္တက္ေစတယ္။ နို႕ထြက္ပစၥည္းမွာပါတဲ့ betacellulin ဓာတ္က ဆဲလ္ကြဲြပြားျခင္းနဲ႕ မ်က္နွာအဆီျပန္ျခင္းကို ျဖစ္ေစျပီးဝက္ျခံထြက္ေစတယ္။

(၂) ေခ်ာကလက္ကလည္း ဝက္ျခံကို ထြက္ေစတယ္။ ေသြးတြင္း ဂလူးကုိ့စ္ပမာဏ ရုတ္တ႐က္တက္႐င္ အင္ဆူလင္ရုတ္တရက္မ်ားျပီး အဆီဂလင္းကို ပိုထုတ္ရတယ္။ ေခ်ာကလက္စားျပီး ၄ ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ ဝက္ျခံျဖစ္ႏႈန္း၁၄၀% တုိးပြားလာျပီး ၇ ရက္ေျမာက္ေန႕မွာ ၁၆၀ % ထိ တုိးပြားလာတာေတြ႕ရတယ္။ 

(၃) ျပဳျပင္ထားတဲ့အစားအစာေတြ၊ေခါက္ဆြဲေျခာက္ထုပ္ေတြဟာ insulin ပမာဏကို ရုတ္တရက္ ျမွင့္တက္ေစနိုင္တယ္။ အမ်ိဳးသားေဟာ္မုန္း အင္ဒရုိဂ်င္ပမာဏ မ်ားလာျပီး ဝက္ျခံထြက္လာတတ္တယ္။

(၄) ၾကြက္သားထုထည္တက္ေအာင္ ေသာက္ရတဲ့ ပရိုတင္းေပါင္ဒါေတြ၊whey protein ေတြလည္း ေရွာင္သင့္တယ္။တခ်ိဳ႕က ၾကက္ဥစားတယ္။ ၾကက္ဥအနွစ္မွာ ပါတဲ့ ကုိလက္စေတာက ဝက္ျခံကို ပိုဆုိးေစတယ္။ 

(၅) အရက္၊ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္နဲ႕ အခ်ိဳရည္ေတြကလည္း ဝက္ျခံထြက္ျခင္းကို အားေပးတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ဆီေႀကာ္စာေတြနဲ႕ အာလူးေခ်ာင္းေ့ၾကာ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဝက္ျခံေပ်ာက္ဖုိ႔ အထက္ပါ အစားအေသာက္ေတြ စနစ္တက်ေရွာင္ႀကဥ္ဖု္႕ လိုပါတယ္။

ေဒါက္တာေအးမင္းထူး

၂.၇.၁၈