အီး-စီးကရက္ သတိေပးခ်က္

လွ်ပ္စစ္ စီးကရက္(electronic cigarette)ေတြ ေခတ္စားလာတာ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ ပထမဆံုး စတင္တီထြင္သူက Hon Lik(ဟြန္လစ္ခ္)ဆိုတဲ့ တရုတ္လူမ်ိဳးတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖခင္ျဖစ္သူက အဆုတ္ကင္ဆာနဲ႕ ဆံုးျပီးေနာက္ပိုင္းမွာ လူကိုအႏၲရာယ္မျဖစ္ေစတဲ့ စီးကရက္မ်ိဳး လုပ္ဖို႕စိတ္ကူးရခဲ့ပါတယ္။ စိတ္ကူးရပံုက နည္းနည္း ထူးဆန္းတယ္။တေန႕မွာ ပင္လယ္တခုထဲမွာ ေရနစ္တယ္လို႕ သူ အိပ္မက္မက္ပါတယ္။ သိပ္မၾကာခင္ အဆိုပါေရေတြကေန ၾကီးမားတဲ့ အခိုးအေငြ႕ေတြ အျဖစ္ေျပာင္းလဲသြားပါသတဲ့။ အိပ္ရာကနိုးတဲ့အခါ စိတ္ကူးရသြားျပီး အရည္ကေန အခိုးအေငြ႕အျဖစ္ေျပာင္းနိုင္တဲ့ စီးကရက္တမ်ိဳး တီထြင္ဖို႕ စိတ္ပိုင္းျဖတ္လိုက္တယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းက စျပီး တီထြင္မႈကို
စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ပထမဆံုး အီး-စီးကရက္ကို ၂၀၀၀ျပည့္နွစ္အစပိုင္းေလာက္က စတင္တီထြင္ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၃ခုနွစ္မွာ တီထြင္မႈကို တဦးတည္းမူပိုင္ မွတ္ပံုတင္ခဲ့တယ္။ 

Electronic cigarette ကို e-cigaretteလို႕ အတိုေကာက္ေခၚပါတယ္။ အေငြ႕ထြက္ဖို႕ အီး-စီးကရက္ထဲကို နီကိုတင္းအရည္(nicotine liquid)မ်ိဳးထည့္ရတယ္။ စီးကရက္ထုတ္လုပ္ထားပံုက ရိုးရွင္းပါတယ္။ e-cigaretteမွာ ပါတဲ့ ခလုတ္ကို နွိပ္ျပီး ရႈရိႈက္တဲ့အခါ ဘက္ထရီက နီကိုတင္းအရည္ကို အပူေပးျပီး အေငြ႕အျဖစ္ေျပာင္းသြားေစတယ္။ ဒီအေငြ႕က ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့အခါ ထြက္လာတဲ့ အေငြ႕တူပါတယ္။ ေဆးရည္မွာ နီကိုတင္း၊ဟင္းရြက္ဆီ၊ပရိုပိုင္လင္း ဂလိုက္ေကာ(propylene glycol)စတာေတြ ေပါင္းစပ္ထည့္သြင္းထားတယ္။ အမ်ိဳးအစားတခုနဲ႕တခု ပါဝင္တာေတြ တူခ်င္မွတူမယ္။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ အရသာေပၚမူတည္ျပီး ေပါင္းစပ္ေသာက္သံုးနိုင္တယ္။ 

အီး-စီးကရက္ေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ခ်င္စိတ္ကို ေလွ်ာ့ပါး သက္သာေစတယ္။ ေျပေပ်ာက္ေစတယ္။ မိမိေသာက္ခ်င္တဲ့အခါ မီးညွိဖို႕မလိုပဲ အလြယ္တကူ ေသာက္နိုင္တယ္။ ေစ်းကလည္း သိသိသာသာ ပိုသက္သာသြားတယ္။ အထူးသျဖင့္ တရက္ကို ေဆးလိပ္တဗူးနဲ႕အထက္ကုန္တဲ့ ေဆးလိပ္သမားေတြအတြက္ ပိုအဆင္ေျပတယ္။ ေလ့လာမႈေတြအရ ေဆးလိပ္တလိပ္ေသာက္တဲ့အခါ ဓာတုပစၥည္းအမ်ိဳးေပါင္း (၄၀၀၀)ေက်ာ္ေလာက္ ထြက္လာပါတယ္။ ဒီထဲမွာ Tar, carbon monoxide, nitrogen oxides, hydrogen cyanide and ammonia စတာေတြက လူကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစျပီး ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစတယ္။ အီး-စီးကရက္မွာ ဓာတုပစၥည္းေတြပါေပမယ့္ ဒီေလာက္ေတာ့ မဆိုးေသးပါဘူး။ အီး-စီးကရက္ေျပာင္းေသာက္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ေဆးရြက္ၾကီးကထြက္လာတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ  ေလွ်ာ့နည္းေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကိန္းဂဏာန္းေတြအရ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ တသန္းရွိတိုင္း လူ(၆၀၀၀)ေက်ာ္မွာ အဆုတ္ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးဆိုးက်ိဳးေတြကို ကာကြယ္နိုင္မွာ ျဖစ္ပါသတဲ့။ နယူးဇီလန္နိုင္ငံမွာ ေဆးလိပ္ျဖတ္ရာမွာ သံုးတဲ့ nicotine patchနဲ႕ e-cigaretteရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ေလ့လာတဲ့အခါ နီကိုတင္းပါတဲ့ e-cigaretteကို (၆)လၾကာေသာက္သံုးျပီးတဲ့အခါ ၇.၃ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေဆးလိပ္ျပတ္သြားတယ္။ တျခားတဖက္မွာ nicotine patchေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ျပတ္တဲ့ႏႈန္းက ၅.၃ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ထုတ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြက ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖို႕ အီး-စီးကရက္ကို ေျပာင္းေသာက္နိုင္တယ္လို႕ ဆိုလာၾကတာပါ။ 

ထုတ္လုပ္ကာစက ေသာက္သံုးရလြယ္ကူေစဖို႕နဲ႕ ေဆးလိပ္ေနရာမွာ အစားထိုးနိုင္ဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ထုတ္လုပ္သူေတြက ေဆးလိပ္ျဖတ္တဲ့ေနရာမွာ က်န္းမာေရးအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ အီး-စီးကရက္ ေျပာင္းေသာက္ဖို႕ တိုက္တြန္းလာပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြ၊ပညာရွင္ေတြကလည္း ေခါင္းမာသူေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီေလာက္ အညွာမလြယ္ပါဘူး။ က်န္းမာေရးပညာရွင္ေတြက အီး-စီးကရက္ရဲ႕ ေရရွည္အက်ိဳးုသက္ေရာက္မႈ၊ပါဝင္ပစၥည္းေတြရဲ႕ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရမႈက္ို ေမးခြန္းထုတ္ၾကတယ္။ ဓာတုေဆးရည္ကို အပူေပးျပီး ထြက္တဲ့အေငြ႕မွာ ဘယ္လိုဓာတ္ေပါင္းေတြ ပါနိုင္သလဲ။ လူေတြအတြက္ အမွန္တကယ္ စိတ္ခ်ရနိုင္ပါ့မလား။ ေရရွည္မွာ ပတ္ဝန္းက်င္က လူေတြကိုပါ ထိခိုက္ေစမလား ဘယ္သူမွ မသိေသးပါဘူး။ေနာက္အဓိကက်ျပႆနာ တခုက နီကိုတင္းကိုယ္၌က လူ႕စိတ္ကို စြဲလန္းေစျပီး အႏၲရာယ္ေပးတဲ့ အခ်က္ပါ။  အီး-စီးကရက္ တခ်က္ရႈလိုက္တိုင္း နီကိုတင္းဘယ္ေလာက္ အဆုတ္ထဲေရာက္လဲ သိရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ မေလ့လာနိုင္ေသးသ၍ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕အစညး္ေတြက ခြင့္ျပဳမွာမဟုတ္ပါဘူး။ 

ထုတ္လုပ္သူေတြအေနနဲ႕လည္း ဆိုးက်ိဳးမရွိတာလား၊မသိေသးတာလား ကြဲျပားေအာင္လုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အေျခအေနက ဘာနဲ႕ အလားသ႑ာန္သြားတူလဲဆိုေတာ့ အနံ႕ေကာင္းေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ ျခင္ဖ်န္းေဆးေတြနဲ႕ သြားတူပါတယ္။ အနံ႔က စြဲမက္ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ ဘယ္လိုပဲလုပ္လုပ္ ေနာက္ကြယ္မွာရွိတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြကေတာ့ လူကိုဒုကၡေပးေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလည္း အလားတူပါဘဲ။ ဆိုးက်ိဳးမရွိပါဘူးလို႕ ေျပာေနတဲ့ အီး-စီးကရက္ရဲ႕ သက္တမ္းက ဆယ္စုနွစ္ တခုစာပဲ ရွိပါေသးတယ္။ က်န္းမာေရးအရ စတင္ ေလ့လာထားတာက (၂၀၀၆)ခုနွစ္ကျဖစ္လို႕ ေဆးပညာအရ ေမြးကင္းစအရြယ္ပဲ ရွိပါတယ္။ ေဆးသိပၸံအရ ဆိုးက်ိဳးမရွိဘူးလို႕ ေျပာလြန္းတာ ေစာေနပါေသးတယ္။ ေနာက္ကြယ္မွာ မသိေသးတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြရွိေနနိုင္ေသးတယ္လို႕ ေထာက္ျပထားတယ္။

သိပ္မၾကာခင္ကပဲ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕(WHO)က ေလဝင္ေလထြက္မရွိတဲ့ အိမ္တြင္း၊ရံုးတြင္း အလံုခန္းေတြမွာ အီး-စီးကရက္ေတြ မေသာက္သံုးဖို႕ သတိေပးထားပါတယ္။ ေလ့လာမႈေတြအရ အီးစီးကရက္က ထြက္လာတဲ့အေငြ႕ထဲမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ nitrosamineဓာတ္ကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ေဆးရည္ကို ေအးခဲမသြားေအာင္ ထည့္ရတဲ့ diethylene glycolက လူကိုအဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ တားျမစ္ထားပါတယ္။ အီး-စီးကရက္ ေသာက္သံုးသူေတြမ်ားလာတာနဲ႕ အမွ် ေစ်းေတြ က်ဆင္းလာသလို ကြာလတီပိုင္းကလည္း ပိုမိုေလ်ာ့နည္းလာပါတယ္။ အီး-စီးကရက္အခ်ိဳ႕မွာ သံုးတဲ့ ဘက္ထရီေတြက စိတ္ခ်ရမႈမရွိပါဘူး။ အားသြင္းမ်ားတဲ့အခါ အပူလြန္ျပီး ေပါက္ကြဲတာမ်ိဳးျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ကုမၸဏီရဲ႕ သတိေပးခ်က္ေတြအရ ညလံုးေပါက္အားသြင္းတာ၊အျပင္သြားတဲ့အခါ အားသြင္းတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ရွားသင့္တယ္။ 

ဒီေန႕ေခတ္မွာ e-cigaretteေတြရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးၾကီးလာပါတယ္။ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနတရပ္က အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ လူငယ္၊လူရြယ္ေတြပါ လက္တဲ့စမ္းျပီး ေသာက္လာၾကတဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ားစု သေဘာက်ေအာင္ ေခ်ာကလက္ေတြ၊သီးစုံအရသာေတြ ထည့္ထားတာက ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖို႕ထက္ လူငယ္ေစ်းကြက္ရေအာင္ စနစ္တက် ၾကံစည္ေနတာပါလို႕ ေထာက္ျပထားတယ္။ တကယ္လည္း အီး-စီးကရက္ေစ်းကြက္က နိုင္ငံၾကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ ေခါင္းေျခာက္စရာျဖစ္လာေနပါတယ္။ ေဆးရြက္ၾကီးဥပေဒနဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာမရွိလို႕ လူ႕ျမင္ကြင္းေတြမွာ ေပၚေပၚထင္ထင္ ေသာက္လာၾကတာကို တားဆီးဖို႕ လိုအပ္လာခဲ့ပါျပီ။ အီး-စီးကရက္ေတြ ေပၚေပါက္လာျခင္းအားျဖင့္ လူသားေတြအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးေပးမလား၊ဆိုးက်ိဳးေပးမလား။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူဦးေရ ပိုမ်ားလာမလား၊ ေလွ်ာ့နည္းသြားမလား။ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အက်ိဳးဆက္ကိုေတာ့ အခ်ိန္က အဆံုးအျဖတ္ေပးသြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၁၇.၁၁.၁၄)